eMagazine
0%
Người Nhật xưa kia tin rằng, giờ Sửu (khoảng 1h-3h rạng sáng) là thời khắc linh thiêng, khi “cây cỏ ngủ yên và kết nối con người với đấng thần linh và cả ác quỷ”. Tương truyền rằng, khi thực hiện chuyến hành hương đến đền thờ vào giờ Sửu và cầu nguyện đủ 7 ngày, ước nguyện sẽ thành hiện thực, kể cả khi điều ước là nguyền rủa người khác. Nghi thức này được gọi là Ushi no Koku Mairi (丑の刻参り), nghĩa đen là “chuyến viếng thăm giờ Sửu”, là một trong số những lời nguyền nổi tiếng trong tín ngưỡng dân gian Nhật Bản.

Xuất phát từ nghi thức cầu nguyện các vị thần

Ushi no Koku Mairi bắt nguồn từ nghi thức hành hương đến đền thờ để cầu nguyện vào giờ Sửu - được cho là thời điểm thần linh giáng hạ xuống đền. Trong tập truyện dân gian “Kashiwa no Mukashi Banashi” (Chuyện xưa ở Kashiwa), có câu chuyện kể về một cậu bé đã kiên trì đến đền thờ vào giờ Sửu suốt bảy đêm liền để cầu nguyện cho người mẹ đang lâm bệnh nặng. Đến đêm cuối cùng, một con chuột trắng xuất hiện và đi theo cậu về đến nhà. Kỳ lạ thay, từ đó bệnh tình người mẹ ngày một thuyên giảm và không lâu sau đã khỏi bệnh.

Ảnh minh họa câu chuyện: Kashiwa City Tourist Association.
Ảnh minh họa câu chuyện: Kashiwa City Tourist Association.
Ảnh minh họa câu chuyện: Kashiwa City Tourist Association

Nhưng từ thời Heian, Ushi no Koku Mairi dần biến tướng và trở thành nghi thức trù ếm phổ biến, thường được phụ nữ sử dụng để nguyền rủa những người đàn ông bội bạc hay những người phụ nữ khác.

Một trong những câu chuyện cổ được xem là nguồn gốc của nghi thức nguyền rủa này chính là truyền thuyết Uji no Hashihime. Theo Truyện kể Heike, Hashihime đã đến đền thờ Kifune trong bảy ngày và cầu xin thần linh cho mình được hóa thành quỷ để trả thù tình địch. Nàng được thần linh chỉ dẫn phải ngâm mình dưới sông Uji suốt 21 đêm, đồng thời thực hiện một nghi thức kỳ lạ: chia tóc thành năm búi nhọn như sừng, vẽ mặt đỏ, thân mình bôi sơn đỏ, đầu đội một chiếc vòng sắt ngược và cắm vào đó những ngọn đuốc cháy sáng. Từ đó, hình ảnh người phụ nữ đội vòng sắt với ba ngọn nến trở thành biểu tượng nguyên mẫu cho các nghi thức nguyền rủa (Noroi - 呪い) và đặc biệt gắn liền với “lời nguyền giờ Sửu” - Ushi no Koku Mairi.

Hashihime trở thành nguyên mẫu cho các câu chuyện về “Ushi no Koku Mairi” sau này.
Hashihime trở thành nguyên mẫu cho các câu chuyện về “Ushi no Koku Mairi” sau này. Ảnh: Wikipedia

Nghi thức thực hiện “lời nguyền giờ Sửu”

Theo Tạp chí nghiên cứu Tôn giáo Nhật Bản, người thực hiện lời nguyền sẽ mặc một bộ đồ trắng, đầu đội một “vương miện” sắt cắm ba ngọn nến đang cháy, trước ngực đeo một chiếc gương và mang một đôi guốc gỗ cao. Chiếc “vương miện” bằng sắt thực chất là cái kiềng ba chân được gọi là Gotoku (五徳), vốn dùng để kê nồi niêu trên bếp lửa, được lật ngược lại để đội lên đầu, còn ba chân kiềng thì cắm ba ngọn nến. Ngoài ra, người nguyền rủa còn phải ngậm một chiếc lược trong miệng, hoặc một ngọn đuốc làm từ tre và rễ thông được đốt cháy ở cả hai đầu.

Tranh vẽ mô tả nghi thức Ushi no Koku Mairi của Toriyama Sekien, 1779.
Tranh vẽ mô tả nghi thức Ushi no Koku Mairi của Toriyama Sekien, 1779. Ảnh: Wikipedia

Sau đó, họ sẽ dùng loại đinh năm tấc (gosun kugi, 五寸釘) đóng một hình nhân bằng rơm vào thân cây thiêng Shinboku trong khuôn viên một ngôi đền Thần đạo. Người xưa tin rằng, người bị nguyền sẽ bị thương hoặc phát bệnh tại vị trí hình nhân bị đóng đinh. Nghi thức này phải được thực hiện trong 7 ngày liên tục, vào đúng khắc 3 giờ Sửu (ushi no mitsu doki, 丑三つ時) - khoảng từ 2h-2h30 sáng. Bên cạnh đó, người nguyền rủa cũng phải đảm bảo không được để ai nhìn thấy; nếu không, chính họ sẽ là người phải gánh chịu lời nguyền.

Một người phụ nữ thực hiện nghi thức “lời nguyền giờ Sửu” với sự xuất hiện của một yêu quái trông giống trâu, tranh của Katsushika Hokusai.
Một người phụ nữ thực hiện nghi thức “lời nguyền giờ Sửu” với sự xuất hiện của một yêu quái trông giống trâu, tranh của Katsushika Hokusai. Ảnh: Wikipedia

Trong các bức tranh khắc gỗ của Toriyama Sekien hay Katsushika Hokusai còn mô tả sự xuất hiện của một sinh vật tựa như một con trâu màu đen. Tương truyền, con vật này sẽ xuất hiện vào đêm thứ bảy của nghi lễ. Để hoàn tất nghi lễ nguyền rủa, người hành lễ phải bước qua hoặc cưỡi qua mình trâu. Nhưng nếu họ để lộ nỗi sợ hãi trước sinh vật này, lời nguyền sẽ không còn hiệu nghiệm.

Dấu vết còn lưu lại
đến ngày nay

Trong số các ngôi đền Thần đạo gắn liền với truyền thuyết Ushi no Koku Mairi, nổi tiếng nhất là đền thờ Kifune, đền thờ Jishu gần chùa Kiyomizu-dera ở Kyoto, và đền Ikurei ở tỉnh Okayama. Tại các ngôi đền này vẫn còn những cây thiêng Shinboku in hằn vô số vết sẹo của những chiếc đinh sắt được sử dụng trong nghi thức “lời nguyền giờ Sửu”.

Cây thiêng bị đóng đinh tại đền thờ Ikurei, tỉnh Okayama.
Cây thiêng bị đóng đinh tại đền thờ Ikurei, tỉnh Okayama. Ảnh: Okayama Style

Nằm trong khuôn viên Đền thờ Thần đạo Jishu - ngôi đền cầu duyên nổi tiếng tại Kyoto, có một ngôi đền nhỏ được gọi là Okage Myojin. Tương truyền rằng, nếu đến đây và chỉ cầu xin duy nhất một điều thì sẽ được thần linh ban phước.

Ngay phía sau ngôi đền nhỏ này là một cây thiêng mang tên “Inori Sugi” (祈り杉), tức “cây tuyết tùng cầu nguyện”, nhưng thường được gọi là “Noroi Sugi” (呪い杉) - cây tuyết tùng nguyền rủa. Trên thân cây đến nay vẫn còn lưu lại dấu tích từ những chiếc đinh năm tấc của các nghi thức Ushi no Koku Mairi thời Edo.

Cây thiêng “Inori Sugi” và dấu đinh của nghi thức “Ushi no Koku Mairi” từ thời Edo.Cây thiêng “Inori Sugi” và dấu đinh của nghi thức “Ushi no Koku Mairi” từ thời Edo.
Cây thiêng “Inori Sugi” và dấu đinh của nghi thức “Ushi no Koku Mairi” từ thời Edo. Ảnh: Jishu Jinja

Ngày nay, mọi người vẫn thường đến đây cầu nguyện nhưng với mục đích cắt bỏ nghiệt duyên, từ bỏ oán hận và đón nhận phước lành. Bên cạnh cây tuyết tùng là nơi “thanh tẩy búp bê” – khách hành hương viết tên mình và mong muốn đoạn tuyệt các mối duyên không lành lên một con búp bê giấy rồi thả xuống nước, với hy vọng xua tan tai ương và gặp nhiều may mắn.

Trên trang chủ của đền Jishu có viết về cây tuyết tùng Inori Sugi như sau: “Con người đôi khi vì ghen ghét, oán hận mà tìm đến việc đóng đinh để đoạn tuyệt tình duyên. Nhưng trong sâu thẳm, họ vẫn luôn mong cầu sự cứu rỗi từ thần linh. Và Thần sẽ lắng nghe tiếng nói thật sự ấy, thanh tẩy tâm hồn để dẫn dắt đến những mối duyên lành.”

Ushi no Koku Mairi trong thời hiện đại

Tưởng chừng như các nghi thức nguyền rủa không còn phổ biến trong thời hiện đại, nhưng thực tế cảnh sát Nhật Bản đã bắt giữ nhiều trường hợp liên quan đến việc thực hiện “lời nguyền giờ Sửu”. Năm 1954, tại thành phố Akita, một người phụ nữ đã bị cảnh sát bắt giữ vì tội đe dọa người khác rằng: “Tao sẽ nguyền rủa mày bằng lời nguyền giờ Sửu cho đến chết”.

Một số vụ việc nguyền rủa người khác bằng búp bê rơm cũng được ghi nhận trong những năm gần đây. Vào năm 2017, tại quận Edogawa (Tokyo), một người đàn ông đã treo hình nhân rơm ghi đầy lời nguyền rủa trên cầu vượt dành cho người đi bộ. Sau đó người này cũng bị bắt vì hành vi đe dọa.

Nguyền rủa bằng búp bê rơm.
Ảnh minh họa: ameblo.jp

Ngoài ra, năm 2022, nhiều đền thờ tại thành phố Matsudo, tỉnh Chiba đã phát hiện nhiều hình nhân rơm bị đóng vào các cây thiêng Shinboku. Trên đó có dán ảnh Tổng thống Nga Vladimir Putin. Thủ phạm là một người đàn ông 72 tuổi, đã bị bắt giữ với tội danh xâm nhập và phá hoại tài sản tư nhân.

Một trong số những địa điểm tìm thấy hình nhân là đền Mikazuki, thành phố Matsudo, tỉnh Chiba vào năm 2022.
Một trong số những địa điểm tìm thấy hình nhân là đền Mikazuki, thành phố Matsudo, tỉnh Chiba vào năm 2022. Ảnh: Daily Shincho

Đến nay, niềm tin vào sức mạnh của “lời nguyền giờ Sửu” vẫn chưa hoàn toàn biến mất trong đời sống tín ngưỡng và tâm thức của nhiều người Nhật. Nghi thức Ushi no Koku Mairi cũng trở thành chất liệu sáng tác cho các tác phẩm văn hóa đại chúng Nhật Bản như tranh vẽ, phim ảnh, âm nhạc hay manga-anime; chẳng hạn như trong tuyển tập truyện tranh kinh dị nổi tiếng của Junji Ito hay bài hát Ushi no Koku Mairi của nhóm nhạc thần tượng Mazari.

Ushi no Koku Mairi” trong Junji Ito Collection và bài hát cùng tên của nhóm nhạc thần tượng Mazari..Ushi no Koku Mairi” trong Junji Ito Collection và bài hát cùng tên của nhóm nhạc thần tượng Mazari..
“Ushi no Koku Mairi” trong Junji Ito Collection và bài hát cùng tên của nhóm nhạc thần tượng Mazari.