Sinh ra từ thế giới ảo nhưng cô nàng Hatsune Miku lại là một hiện tượng văn hóa có sức ảnh hưởng mạnh mẽ trong đời sống thực.
Năm 2014, một nữ ngôi sao nhạc pop với hai bím tóc dài màu xanh ngọc lam đã khiến công chúng phương Tây xôn xao khi mở màn cho chuyến lưu diễn ArtRave: The Artpop Ball của Lady Gaga. Cũng trong năm này, cô đã xuất hiện với tư cách khách mời trong chương trình David Letterman Show và sau đó công bố chuyến lưu diễn Bắc Mỹ đầu tiên của mình.
Đây không phải lần đầu tiên một nghệ sĩ Nhật Bản bước chân vào làng nhạc Âu Mỹ, nhưng lần này lại khác bởi nữ ca sĩ này là một nhân vật ảo, biểu diễn qua công nghệ hình ảnh ba chiều Hologram. Cô là Hatsune Miku - một ca sĩ ảo “triệu fan”.
Vocaloid nghĩa là người máy có hình dạng như con người có thể phát ra âm thanh. Ban đầu nó chỉ là một dự án nghiên cứu do Kenmochi Hideki phát triển ở Đại học Pompeu Fabra tại Barcelona, Tây Ban Nha vào năm 2000. Sau đó công ty Yamaha đã phát triển phần mềm thành sản phẩm thương mại Vocaloid.
Phần mềm này giúp người dùng đưa lời nhạc và các giai điệu của họ vào để sáng tạo ra đoạn nhạc hay ca khúc theo ý muốn dựa trên giọng của ca sĩ thật, mỗi giọng hát sẽ ứng với một nhân vật được thiết kế riêng.
Hatsune Miku là một Vocaloid được phát triển bởi Crypton Future Media, sử dụng kết hợp với chương trình Vocaloid 2 của Yamaha Corporation và chương trình đồ họa MikuMikuDance. Miku là Vocaloid đầu tiên sử dụng phiên bản tiếng Nhật của Vocaloid 2 và giọng của nhân vật này được tạo nên bởi diễn viên lồng tiếng Saki Fujita kết hợp với phần mềm chỉnh sửa kỹ thuật số.
Cái tên Hatsune Miku được ghép từ chữ “初 – hatsu” (đầu tiên), “音 – ne” (âm thanh) và “ミク – miku” (xuất phát từ chữ “未来 – mirai – tương lai”) với ý nghĩa "âm thanh đầu tiên đến từ tương lai".
Miku sinh vào ngày 31/08/2007 (ngày cô được Crypton Future Media cho ra mắt), có ngoại hình xinh xắn dễ thương với chiều cao 1m58 và cân nặng 42kg, vật phẩm tượng trưng là cọng hành, màu sắc yêu thích là xanh lá cây. Hatsune Miku xuất hiện với tạo hình thiếu nữ 16 tuổi có hai chùm tóc màu xanh ngọc, yêu thích ca hát, nhảy múa và luôn căng tràn năng lượng sống. Thiết kế nên Miku là họa sĩ Kei Garo.
Miku là một sản phẩm công nghệ truyền tải cảm xúc, tâm tư của giới trẻ thông qua giọng hát. Ngay khi vừa ra mắt, cô nàng đã nổi tiếng và trở thành một ngôi sao tỏa sáng rực rỡ trên hành tinh xanh.
Tại xứ hoa anh đào, công nghệ đã xâm lấn và ảnh hưởng đến văn hóa đại chúng. Hatsune Miku ra đời theo xu hướng tiến tới tương lai và trở thành một hiện tượng âm nhạc kỳ lạ, độc đáo nhất, ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống người trẻ Nhật Bản.
Cô ca sĩ ảo xuất hiện vào năm 2007 và nhanh chóng tạo ấn tượng cũng như chiếm lĩnh thị trường âm nhạc xứ Phù Tang. Theo thống kê, đến năm 2011 đã có hơn 100.000 bài hát được Hatsune Miku thể hiện với đủ thể loại từ EDM, Bubblegum Pop cho đến Rock và Opera. Doanh thu ban đầu của Hatsune Miku cao đến nỗi các nhà sản xuất không kịp đáp ứng nhu cầu. Trong 12 ngày đầu phát hành, gần 30.000 bản đĩa hát của Miku đã được tiêu thụ, đây là con số không tưởng với một tân binh Vocaloid.
Miku được xem là một nghệ sĩ thực thụ khi thể hiện giọng hát ngọt ngào, cảm xúc, khả năng biểu diễn và nhảy được lập trình sẵn vô cùng hoàn hảo. Cô nàng cũng luôn thân thiện giao lưu với mọi người và cũng không bao giờ già đi, mãi mãi là một thiếu nữ xinh đẹp. Vì vậy ở Nhật, Miku không chỉ là một nhân vật ảo được yêu thích, sở hữu lượng người hâm mộ đông đảo mà còn là thần tượng của giới trẻ, biểu tượng văn hóa của thời đại công nghệ.
Nàng ca sĩ ảo này có rất nhiều lễ hội và sự kiện riêng được tổ chức hàng năm, như lễ hội SNOW Miku được tổ chức ở Sapporo, Hokkaido kể từ năm 2010, hay mỗi năm đều có những chuyến lưu diễn trên khắp thế giới qua các buổi biểu diễn tại Magical Mirai (tổ chức tại nội địa Nhật Bản) và Miku Expo (tổ chức tại các nước trong khu vực và Phương Tây). Mỗi năm vào ngày 09/03, người hâm mộ cũng kỷ niệm Ngày Miku (ミクの日 - Miku no Hi).
Miku còn hợp tác với những ngôi sao âm nhạc hàng đầu thế giới như Lady Gaga hay Pharrell Williams, phát hành album và thống trị các bảng xếp hạng Oricon. Cô nàng còn là ngôi sao truyền thông, xuất hiện trong các bộ phim hoạt hình, tạo cảm hứng cho các hãng đồ chơi, là đại diện cho nhiều nhãn hiệu lớn như Google, Toyota, Family Mart, Xiaomi...
Hatsune Miku gặt hái những thành tích ấn tượng với danh tiếng phổ biến toàn cầu mà nhiều ca sĩ ngoài đời thực phải ao ước, ngưỡng mộ. Miku đã góp phần tạo nên nét đặc sắc cho văn hóa Nhật Bản hiện nay.
Hatsune Miku trở thành xu hướng mới của âm nhạc thế giới. Cô ca sĩ ảo màu tóc xanh ngọc là hiện thân của thứ âm nhạc mà công chúng mong muốn tạo ra, biểu diễn các bài hát do người hâm mộ viết trong trang phục do họ thiết kế. Và những điều này đã tạo nên luồng gió mới trong ngành công nghiệp âm nhạc Jpop.
Bằng việc tạo và chia sẻ nội dung do người hâm mộ sáng tạo ra, Hatsune Miku đã bắt đầu một hành trình tuyệt vời. Thông qua các tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc, video và cosplay, cộng đồng sáng tạo đã đưa một phần mềm tổng hợp ca hát thành người nổi tiếng trên mạng xã hội được yêu thích cuồng nhiệt.
Ban đầu, để khuyến khích nền tảng của một cộng đồng sáng tạo xung quanh nữ ca sĩ ảo, Crypton đã cấp phép cho Miku theo Creative Commons, cho phép người hâm mộ tự do sử dụng hình ảnh của cô với mục đích phi thương mại đồng thời giữ bản quyền đối với tất cả các bài hát do người dùng sản xuất bằng phần mềm Vocaloid.
Trong những năm tiếp theo, Miku đã được thương mại hóa trên quy mô lớn với việc tạo ra sản phẩm hàng hóa liên quan hay mang hình ảnh đại diện của nhân vật này. Dần vượt ra phạm vi âm nhạc, cô nàng xâm chiếm nhiều lĩnh vực văn hóa xã hội và trở thành biểu tượng trong đời sống tinh thần của nhiều người trẻ.
Sinh ra từ công nghệ, biểu diễn, giao lưu và phát triển sự nghiệp từ kỹ thuật số, Hatsune Miku đã mang đến những trải nghiệm mới mẻ, khác lạ cho công chúng. Cô trình bày thứ âm nhạc theo sở thích của mọi người với một hình tượng hoàn hảo, đẹp đẽ và đáng yêu. Miku là một thứ nghệ thuật ảo nhưng lại mang đến tình cảm và thành công thật, tạo nên sự đột phá mang tính cách mạng cho âm nhạc khi công nghệ có thể chạm đến cảm xúc của con người.
