Những bức ảnh về ký túc xá Yoshida lan truyền trên mạng xã hội đã thu hút sự chú ý của cư dân mạng vì khung cảnh giống như trích ra từ phim kinh dị. Nhiều người đã tò mò tìm hiểu về địa điểm này, xem nó có đáng sợ như trong ảnh không?
Thực tế đây là nơi sinh sống của biết bao thế hệ tri thức của Nhật Bản trong vòng hơn 110 năm qua, gắn liền với những dấu mốc lịch sử của tầng lớp sinh viên thuộc một trong những trường đại học danh giá nhất xứ Phù Tang.
Nép mình dưới con đường hàng cây bạch quả xum xuê là ký túc xá Yoshida, khu nhà ở dành cho sinh viên lâu đời nhất còn tồn tại ở Nhật.
Nơi này được xây dựng từ năm 1913 và hiện nay trông giống như một “viện bảo tàng” đổ nát lưu giữ những kí ức, “hiện vật” về một thời thanh xuân tuổi 20 của những sinh viên trường Kyoto.
Nhìn bên ngoài, ký túc xá mang một vẻ đẹp cổ kính, yên bình nhưng khi bước qua cánh cổng cũ dẫn vào bên trong là một thế giới khác: lộn xộn, bừa bộn và bẩn thỉu.
Cảnh vật xung quanh bao trùm bởi những bức tường phủ kín áp phích bong tróc cùng nhiều bức tranh graffiti. Những chai rượu rỗng, nồi mì ăn liền, chăn bẩn cùng các chồng sách báo nằm rải rác trên sàn gỗ đã phai màu.
Tiền thuê hàng tháng tại ký túc là 2.500 yên (khoảng 400.000 đồng) với 400 yên tiền phòng, 1600 yên phí sinh hoạt và 500 yên phí hội sinh viên. Ngoài phòng ngủ riêng thì bếp và nhà vệ sinh dùng chung.
Nhà ăn tập thể được xây từ hồi 1889 và là nơi tổ chức các hoạt động khác như hòa nhạc, biểu diễn sân khấu, tổ chức triển lãm hay mở các bữa tiệc ca hát nhảy múa.
Ở đất nước đề cao các quy tắc xã hội và sự sạch sẽ như Nhật Bản thì ký túc xá Yoshida là một ngoại lệ. Tất cả các phòng tắm đều dành cho cả nam và nữ và tòa nhà được tự quản bởi 120 sinh viên, nên những người trẻ có thể tự do sinh sống, làm những gì mà họ thích.
Thế nhưng ngày nay, nơi đây dù là “nhà” của sinh viên nhưng ký túc xá Yoshida lại trông hoang tàn, đổ nát, được bao quanh toàn rác.
Nhiếp ảnh gia Kanta Nomura - người đã thực hiện cuốn sách The Yoshida Dormitory Students' History xuất bản năm 2022 cho biết: “Nơi này trông như không có người ở vậy”.
Đại học Kyoto là một trong những trường đại học lâu đời nhất tại Nhật và danh tiếng xếp số 2 chỉ sau Đại học Tokyo.
Ký túc xá Yoshida của trường ban đầu được xây dựng như một nhà trọ cho những sinh viên ưu tú, tuy nhiên hình thức quản lý lại khác biệt khi cho phép sinh viên tự quản.
Mô hình tự quản của trường nhằm ưu tiên việc cung cấp chỗ ở cho sinh viên có hoàn cảnh kinh tế khó khăn và cắt giảm chi phí sinh hoạt tăng cao tại Nhật. Ngoài ra còn thể hiện sự đổi mới, tinh thần tự do, tôn trọng sự khác biệt ở người trẻ.
Nơi này đã chứng kiến nhiều cuộc biểu tình cách mạng của sinh viên diễn ra vào năm 1968 - 1969. Ngoài ra còn là nơi tập trung của những người trẻ tri thức có quan điểm tiến bộ cùng phong cách sống lạ lưu đến.
Lúc bắt đầu hoạt động ký túc xá chỉ dành cho nam sinh, vào năm 1985 nơi này đã nhận sinh viên nữ vào ở và từ thập niên 90 đã mở cửa chào đón sinh viên ngoại quốc.
Có rất nhiều bạn trẻ đến đây sinh sống và xem ký túc xá như ngôi nhà thứ hai của họ. Vì ngoài việc chi phí cho thuê rẻ thì ký túc xá Kyoto là nơi mà giới trẻ được tự do sống với chính mình.
Nhật Bản là đất nước mà những sinh viên ưu tú khi tốt nghiệp sẽ chọn vào làm việc ở một công ty danh tiếng, mọi người cố gắng cho mục tiêu đã định sẵn, nhưng ký túc xá Yoshida nằm ngoài con đường đã chọn đó. Ở đây mọi người chọn sống theo một cách khác.
Tại đây có thể gặp nhiều hội nhóm lạ lùng của các sinh viên như hội nuôi chim công, hội học về hệ sinh thái của ốc sên. Có sinh viên giỏi bỏ việc học rồi rời đi để trở thành ngư dân trong khi có nhiều người khác vẫn tiếp tục công cuộc “dùi mài kinh sử” để học lên thạc sĩ và tiến sĩ.
Mỗi người có một cách sống, lý tưởng riêng nhưng khi là cư dân ở Yoshida họ được sống theo cách mà bản thân tự lựa chọn, hòa nhập cùng những người chung quan điểm sống mà không phải sợ sự đánh giá, phán xét của cộng đồng hay xã hội.
Sophia Yates - một sinh viên người Úc từng sống tại ký túc xá Yoshida vào năm 2016 trả lời phỏng vấn với The Japan Times và cho biết rằng:
Ký túc xá Yoshida rẻ và lý tưởng cho nhiều sinh viên nhưng công trình cổ xưa này đã xuống cấp trầm trọng.
Kể từ xưa hồi đầu thập niên 70, Bộ Giáo dục và ban lãnh đạo trường Đại học Kyoto đã cố đóng cửa ký túc xá Yoshida vì cho rằng đây là nơi chứa đựng nhiều sự xung đột.
Đến năm 1986, trường thông báo phá dỡ nhiều tòa nhà ở ký túc tuy nhiên cư dân ở Yoshida đã phản đối và quyết không rời bỏ nơi này.
Vào tháng 6 năm 2009, trường đã đề xuất kế hoạch phá dỡ một phần ký túc xá cũ và xây những khu nhà mới để tăng sức chứa sinh hoạt trong khuôn viên trường. Nhưng đề xuất không được hội sinh viên nội trú ủng hộ và gây ra làn sóng tranh cãi dữ dội trong cộng đồng.
Năm 2017, trường đã ra lệnh cho sinh viên rời đi vì cho rằng khu tòa nhà ở Yoshida không đảm bảo an toàn nếu động đất xảy ra. Tuy nhiên thay vì chấp hành thì sinh viên lại đi biểu tình.
Thế nên vào tháng 4 năm 2019, nhà trường đã đệ đơn kiện chống lại 40 cư dân là sinh viên cũ và hiện tại của Ký túc xá Yoshida với cáo buộc rằng các sinh viên này đang lưu trú bất hợp pháp tại cơ sở lưu trú và yêu cầu họ phải rời đi.
Phán quyết vào ngày 16 tháng 2 tòa án quận Kyoto cho rằng 14 trong số 17 sinh viên vẫn sống trong ký túc xá tại phường Sakyo của Kyoto không phải rời đi. Thẩm phán chủ tọa Shohei Matsuyama cho biết: "Các thỏa thuận cư trú đã được ký kết giữa sinh viên ký túc xá và trường đại học, và việc tòa nhà cũ kỹ không phải là lý do để trục xuất họ”.
Tính đến nay vào tháng 12 năm 2024 thì cuộc chiến pháp lý giữa nhà trường và cư dân ở ký túc xá vẫn tiếp diễn, chưa có hồi kết. 15 phiên tòa đã diễn ra và số phận của Yoshida vẫn chưa được quyết định.
Trong thời gian chờ đợi phán quyết cuối cùng trường Kyoto tuyên bố sẽ xây dựng lại ký túc xá và sinh viên phải tìm chỗ ở mới.
Thế nhưng Kanta Nomura cho biết theo những ý kiến anh thu thập được thì sinh viên cho rằng một khi Yoshida xây dựng lại thì nó sẽ biến mất hoàn toàn, giống như ký túc xá Komaba 50 năm tuổi ở Tokyo nó đã bị phá hủy và không bao giờ được xây dựng lại theo tuyên bố của trường.
Công trình kiến trúc hơn 110 năm tuổi này nay đã tồi tàn, cũ nát, có nguy cơ cao ảnh hưởng đến tính mạng con người khi thảm họa xảy ra nhưng có rất nhiều sinh viên dẫu sợ chết vẫn cố gắng bám trụ tại đây.
Họ muốn giữ lại lịch sử, kiến trúc, ký ức, những kỷ niệm của một địa điểm gắn liền với thanh xuân của nhiều thế hệ sinh viên trường Kyoto. Họ mong muốn tòa nhà được sửa chữa nâng cấp trong khi vẫn tiếp tục sống ở đây.
Nhưng nếu Yoshida được xây lại nó sẽ không còn như xưa, không còn tự quản, giá rẻ hay môi trường sống tự do lý tưởng. Nó sẽ dần biến mất và những gì nó lưu giữ cũng sẽ biến mất theo.