Ika no Osushi: Khẩu hiệu phòng chống tội phạm cho trẻ Nhật

Với cách chơi chữ thú vị, gần gũi với trẻ, tên của món Sushi mực (Ika no Sushi) lại trở thành khẩu hiệu giúp trẻ em Nhật Bản có ý thức tự bảo vệ mình khỏi những đối tượng xấu.

Tại Nhật Bản, trẻ em được dạy sống tự lập bằng cách tự đi học từ rất sớm. Dù là một quốc gia được đánh giá là có mức độ an toàn cao, nhưng đâu đó vẫn rình rập hiểm nguy từ kẻ xấu đe dọa đến sự an toàn của các em. Do vậy, bên cạnh việc cho trẻ mang theo bên mình chiếc còi để sử dụng khi gặp nguy hiểm, nhiều khẩu hiệu nhằm giáo dục cho con trẻ ý thức tự bảo vệ bản thân cũng như cách giải quyết trong các tình huống khó khăn đã ra đời. Tuy nhiên, để dễ nhớ dễ thuộc với trẻ nhỏ, chúng cần phải ngắn gọn và thú vị, từ đó xuất hiện các khẩu hiệu chơi chữ như "Ika no Osushi". 

Nguồn gốc ra đời của khẩu hiệu chơi chữ

Được ví như những "búp măng non", trẻ em luôn cần được bảo vệ không chỉ ở các cơ sở giáo dục như trường học mà còn tại bất kỳ nơi đâu. Tuy nhiên, không hề dễ dàng để luôn dõi mắt theo bọn trẻ 24/24 mỗi ngày. Thêm vào đó, việc giải thích tính nghiêm trọng của các trường hợp bị bắt cóc, dụ dỗ với trẻ quả thật khó khăn vì sự không đủ tập trung để tiếp thu hay nhận thức chưa đủ sâu khiến cho những kiến thức đó “khó ngấm” với trẻ em. 

Vì vậy, lối chơi chữ đã được áp dụng như một tài liệu giảng dạy để tổ chức các lớp học an toàn tại trường học. Và khẩu hiệu phòng chống tội phạm "いかのおすし - Ika no Osushi" (Sushi mực) được tạo ra để giúp trẻ em hiểu cách tự bảo vệ mình ngay từ khi còn nhỏ. 

Ý nghĩa của khẩu hiệu "Ika no Osushi"

"Ika no Osushi" được ra đời từ quan niệm rằng người lớn và trẻ em phải cùng làm việc để nâng cao ý thức phòng chống tội phạm, tạo ra một xã hội an toàn. Sở Cảnh sát Tokyo đã quyết định chọn các từ dễ nhớ đối với trẻ em và sắp xếp chúng để tạo ra khẩu hiệu "Ika no Osushi", gồm "いか - Ika" (con mực) và "おすし - Sushi" (một món ăn truyền thống của  Nhật Bản). Mặc dù liên quan đến món ăn, khẩu hiệu dễ nhớ này lại hàm chứa các khái niệm phòng ngừa tội phạm vô cùng quan trọng. 

Ika 

Từ "いか – Ika" xuất phát từ câu "知らない人にはついて「いか」ない - Shiranai hito ni wa tsuite (ika)nai", tức không đi theo người lạ. Ví dụ như khi kẻ bắt cóc cố gắng thu hút trẻ em bằng đồ ngọt và những thứ tương tự. Do đó, khi gặp trường hợp như vậy, các bạn nhỏ hãy tự nhắc mình nhớ đến món “Sushi mực”. Bằng cách ghi nhớ khẩu hiệu này, ngay cả trẻ em cũng sẽ có thể tự kiểm tra xem hành vi của mình có đúng hay không.

No

Từ "の - No" xuất phát từ "のらない - Noranai" (không lên xe) trong câu "知らない人の車には「の」らない -  Shiranai hito no kuruma ni wa (no)ranai". Như vậy, thông điệp của từ "No" chính là không lên xe người lạ. Nhiều kẻ bắt cóc dùng ô tô để chở các bé ra khỏi hiện trường. Khi đã ở trong xe, trẻ bị bắt cóc có thể nhanh chóng bị đưa đi khỏi địa điểm mà không bị người khác phát hiện. Do đó, điều cấn nhấn mạnh ở đây là không được lên xe.

O-Su 

Tiếp theo là "お - O" và "す - Su" là 2 hướng dẫn xử lý khi bản thân cảm thấy đang gặp nguy hiểm.

Khi thấy có nguy hiểm hay cảm giác là kẻ xấu, trẻ em nên hô lớn "たすけて - Tasukete" (Cứu tôi) hoặc nếu quá sợ hãi không thể cất tiếng hô thì có thể dùng còi thổi lớn để ra hiệu cầu cứu, như thế kẻ khả nghi cũng sẽ không dám thực hiện hành động tiếp theo. "お - O" chính là đại diện cho câu "あぶないと思ったときに「お」おきな声をだすこと - Abunai to omotta toki ni (o)okinakoe wo dasukoto" (Hô lớn khi thấy có nguy hiểm).

Còn từ "す - Su" xuất phát từ câu "あぶないと思ったらその場から「す」ぐに逃げる - Abunai to omottara sonoba kara (su)guni nigeru" (Lập tức chạy khỏi nơi có nguy hiểm).

Bên cạnh việc hô lớn để cảnh báo và xin sự trợ giúp, trẻ cũng cần phải giữ khoảng cách và chạy thoát khỏi đó, đến nơi đông người an toàn hơn. Vì vậy, tại các trường học, trong giờ giáo dục an toàn, học sinh đều được thực hành điều này để làm quen với phản xạ khi trường hợp xấu xảy ra.

Shi 

Từ "し - Shi" xuất phát từ câu "何かあったときには大人に「し」らせる - Nanika atta toki ni wa otona ni (shi)raseru" (Thông báo cho người lớn khi gặp bất kì vấn đề gì). Những cửa hàng xung quanh trường học cũng đã liên kết cùng cảnh sát và trường học nên gặp bất kỳ vấn đề gì, các bạn nhỏ có thể chạy tới cửa hàng để thông báo và liên hệ với cảnh sát khu vực. Để trẻ không quên, các bậc phụ huynh có thể nhắc nhở những điều này hàng ngày, nhất là nên kiểm tra trước với con trẻ khi chúng đi bộ đến trường. 

Khẩu hiệu phòng chống tội phạm "Ika no Sushi" đã trở thành một chủ đề lớn và giờ đây không chỉ được sử dụng trong các lớp học an toàn mà còn xuất hiện trên nhiều phương tiện truyền thông phòng chống tội phạm hay áp phích của trường học. Ngoài ra, để giúp trẻ dễ nhớ, khẩu hiệu này đã được chuyển thể thành manga rất dễ thương dành cho các bạn nhỏ.