Giảm sử dụng túi ni lông, Nhật Bản vẫn đứng thứ 2 về rác thải nhựa

Đã ba năm kể từ khi các nhà bán lẻ ở Nhật Bản bắt đầu tính phí túi ni lông vào ngày 1 tháng 7 năm 2020. Các khoản phí này đã giúp giảm thiểu rác thải nhựa ở Nhật Bản, với 80% người mua sắm từ bỏ túi sử dụng một lần.

Tuy nhiên, Nhật Bản vẫn tạo ra lượng rác thải nhựa tính theo đầu người lớn thứ hai thế giới và một chuyên gia đã nói rằng “Việc tính phí chỉ là bước đầu tiên hướng tới giảm rác thải nhựa. Cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa”.

Thói quen của người tiêu dùng thay đổi

"Bạn có cần một chiếc túi không?" - nhân viên cửa hàng hỏi. “Không, cảm ơn,” Rina Seki, một nhân viên điều dưỡng 36 tuổi ở phường Adachi, Tokyo, đáp. Cô đã ghé qua cửa hàng của Super Shimadaya trên phố Nihonzutsumi ở phường Taito, Tokyo, trên đường đi làm về. Từ chối mua túi dùng một lần, cô đặt những món đồ mua cho bữa tối vào túi đựng thực phẩm có thể tái sử dụng luôn mang theo bên mình.

Với Seki, việc các cửa hàng tính phí túi mua sắm là cơ hội để bản thân cắt giảm nhu cầu sử dụng nhựa trên diện rộng. Chẳng hạn, cô rửa và tái sử dụng thìa, nĩa nhựa mua ở cửa hàng tiện lợi, ba đứa con của cô thường mang theo chai nước cá nhân khi đi ra ngoài.

 “Tôi luôn nghĩ về những gì chúng ta có thể làm trong cuộc sống hàng ngày. Tôi muốn để lại một môi trường toàn cầu trong sạch hơn cho những đứa trẻ”, Seki mỉm cười nói.

Kenji Akiyama, trưởng bộ phận hàng hóa của công ty điều hành chuỗi siêu thị, cho biết họ thường nhận được những lời phàn nàn từ khách hàng rằng: "Tại sao bạn không cung cấp túi miễn phí cho chúng tôi?". Tuy nhiên, với việc ngày càng có nhiều người mang theo những chiếc túi có thể tái sử dụng khi đi mua sắm, người ta có thể nhận thấy các khoản phí đã kiểm soát được gì.

Khối lượng túi ni lông giảm một nửa

Các sản phẩm nhựa dùng một lần, bao gồm cả túi ni lông, không dễ phân hủy một khi chúng được thải ra biển hoặc sông, gây ô nhiễm nghiêm trọng. Trong nỗ lực giảm thiểu rác thải nhựa, từ tháng 7 năm 2020, chính phủ Nhật Bản bắt buộc tất cả các nhà bán lẻ phải tính phí túi ni lông theo luật tái chế hộp và bao bì.

Theo Hiệp hội Chuỗi cửa hàng Nhật Bản, tỷ lệ người mua sắm từ chối túi nhựa khi thanh toán tại các siêu thị ở Nhật Bản đạt 80,26% trong năm tài khóa 2021, tăng mạnh so với mức 57,21% năm 2019 - thời điểm trước khi các khoản phí được áp dụng.

Một cuộc khảo sát được thực hiện bởi trung tâm nghiên cứu kinh tế JCER cho thấy tổng số túi nhựa được phân phối tại Nhật Bản vào năm 2019 là khoảng 197.160 tấn. Nhưng con số này giảm một nửa xuống còn 100.410 tấn vào năm 2021.

Chính quyền thành phố Kameoka ở Kyoto thậm chí còn thắt chặt các quy định hơn. Vào tháng 1 năm 2021, Kameoka đã trở thành đô thị đầu tiên ở Nhật Bản cấm tất cả các nhà điều hành doanh nghiệp trong thành phố (tổng cộng khoảng 700 cửa hàng) cung cấp túi nhựa cho người mua hàng.

Túi giấy được dùng để thay thế túi ni lông hiện cũng phải trả phí. Nhờ đó, tỷ lệ người dân mang theo túi tái sử dụng khi đi mua sắm tăng từ 50% lên 90%, giúp giảm khoảng 700.000 túi ni lông mỗi tháng.

Một cuộc khảo sát công chúng do Văn phòng Nội các tiến hành vào mùa thu năm ngoái cho thấy, 60% người dân cho biết họ “đã nhận thức rõ hơn về việc cần thiết giảm thiểu rác thải nhựa và có hành động phù hợp” kể từ khi các khoản phí đối với túi nhựa được đưa ra.

Theo ông Tsutomu Mizutani, người đứng đầu văn phòng thúc đẩy tái chế tại Bộ Môi trường, nhận thức của mọi người về vấn đề rác thải nhựa ngày càng tăng chứng tỏ sự thay đổi trong các quy định đã có hiệu quả ở một mức độ nào đó.

Túi ni lông chỉ là một phần nhỏ trong “biển” chất thải nhựa

Tuy nhiên, thực tế là trong 8,24 triệu tấn chất thải nhựa được tạo ra vào năm 2021 tại nước Nhật, túi ni lông chỉ chiếm 1,2%. 

Trước vấn đề trên, chính phủ nước này đã thực hiện một loạt các biện pháp bổ sung nhằm giảm thiểu rác thải. Vào tháng 4 năm ngoái, chính phủ đã bắt buộc các nhà điều hành doanh nghiệp phải giảm thiểu chất thải từ 12 sản phẩm nhựa sử dụng một lần (gồm thìa, nĩa và các đồ dùng khách sạn cung cấp), đồng thời thúc đẩy việc giới thiệu các loại nhựa ít có tác động đến môi trường hơn.

Tuy nhiên, theo Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, khối lượng hộp và bao bì nhựa được thải ra trên mỗi người ở Nhật Bản đứng thứ hai trên thế giới, chỉ sau Hoa Kỳ.

Một tổ chức quốc tế thậm chí đã ước tính rằng nếu không thực hiện các biện pháp hiệu quả, lượng rác thải nhựa được tạo ra trên toàn thế giới vào năm 2060 sẽ lên tới 1,014 tỷ tấn, gấp khoảng ba lần so với năm 2019.

Hiroyuki Ueda, nhà nghiên cứu cấp cao tại Công ty Nghiên cứu và Tư vấn Mitsubishi UFJ, người rất am hiểu về vấn đề rác thải nhựa, cho biết: “Các biện pháp ở Nhật Bản mới chỉ đi được nửa chặng đường. Khu vực công và tư nhân phải chung tay để hướng tới việc giảm thiểu rác thải và tái chế nhiều hơn nữa”.

kilala.vn