Moe: Sự đáng yêu chỉ có trong thế giới 2D

Trong manga và anime, Moe chính là yếu tố quyết định, nhìn nhận về sự dễ thương của một nhân vật nữ.

Thông thường thì khi nhắc đến sự đáng yêu tại Nhật Bản thì chúng ta sẽ nghĩ ngay đến từ Kawaii nhưng còn có một thuật ngữ khác cũng mang ý nghĩa tương tự như vậy, đó là Moe. Và ngày nay, Moe ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách định hình, xây dựng nhân vật trong nền công nghiệp 2D xứ Phù Tang.

Moe là gì?

"Moe - 萌え" thực chất là một từ lóng trong tiếng Nhật, xuất phát bởi từ gốc "Moeru - 萌える", nghĩa là chớm nở, đâm chồi. Người Nhật dùng Moe để ví các thiếu nữ như đóa hoa vừa hé nở. Từ này còn đồng âm với "Moeru - 燃える", mang nghĩa bùng cháy, ám chỉ vẻ đẹp của một nhân vật khiến cho con tim bạn "bùng lên" ngọn lửa yêu thương cuồng nhiệt.

Cũng từ đó mà Moe được dùng để diễn tả những tình cảm mạnh mẽ, kiểu yêu mến, tôn thờ đối với các nhân vật trong phim hoạt hình, truyện tranh, trò chơi điện tử và các phương tiện truyền thông khác của Nhật Bản.

Bên cạnh đó, Moe còn được sử dụng để mô tả những cô gái dễ thương, chủ yếu là về nhân vật nữ trong manga và anime. Đối tượng nhân vật được đề cập đến thường ở tuổi mới lớn, ngoài sự dễ thương thì còn mang theo vẻ ngây thơ, trong sáng cùng cảm xúc tích cực.

Nguồn gốc của Moe

Nguồn gốc, xuất xứ của Moe vẫn chưa có tài liệu nào ghi chép cụ thể, chỉ biết rằng từ này bắt đầu xuất hiện vào khoảng thập niên 80-90. Ban đầu thuật ngữ Moe được biết đến như một phong cách vẽ của các họa sĩ truyện tranh, sau đó kiểu nét vẽ như vậy dần được ưa chuộng và hình thành nên định nghĩa về Moe.

Theo John Oppliger, thuật ngữ Moe có thể bắt nguồn từ tên của các nữ anh hùng trong anime như: Hotaru Tomoe trong Sailor Moon hay Moe Sagisawa trong Kyoryu Wakusei. 

Galbraith thì cho rằng thuật ngữ này xuất phát từ 2channel vào những năm 1990, khi đó trên diễn đàn này xuất hiện các thảo luận về kiểu nhân vật nữ kết hợp giữa Loli và Bishoujo. Loli (viết tắt của Lolita) là những bé gái, còn Bishoujo nghĩa là cô gái xinh đẹp, dễ thương. 

Ở phương Tây, khái niệm Moe phổ biến rộng rãi kể từ khi anime "K-On" phát sóng. Thông qua phim hoạt hình này đã xuất hiện cụm từ nổi tiếng là “oishiku nare, moe moe kyun” và cũng từ đây mà Moe được quan tâm, chú ý tìm hiểu.

Phong cách “Moe” trông như thế nào?

Nhân vật nữ được gọi là Moe thường thể hiện ở tạo hình "cute", rất có sức hút khiến người xem yêu thích, rung động. 

Moe thường thấy ở nhân vật có vẻ ngoài như sau: mắt to tròn, cỡ mắt lớn, tròng mắt long lanh, cơ thể nhỏ nhắn xinh xắn, còn có răng nanh để làm tăng thêm sự tinh quái, nghịch ngợm. Những cô nàng này thường phồng má khi hờn dỗi hay ưa làm nũng, có giọng nói ngọt ngào, theo kiểu trẻ con...

Về tính cách, nhân vật thường thuộc kiểu Deredere - những cô gái luôn vui vẻ, hoạt bát và năng động. Các nàng luôn bộc lộ cảm xúc với người khác, thân thiện, hòa nhã và mang đến nguồn năng lượng tích cực. 

Tuy nhiên phong cách Moe cũng được thể hiện ở những cô nàng Kuudere. Thuật ngữ Kuudere chỉ những nhân vật điềm tĩnh, ít khi biểu lộ cảm xúc, có phần lạnh lùng và nghiêm nghị nhưng có thể tồn tại một nét tính cách khác ẩn sâu bên trong. Và Kuudere làm nổi bật lên vẻ Moe của các nhân vật nữ, tạo nên nét đặc sắc rất riêng. Để mà nói, đó là kiểu dễ thương kiêu sa như một con búp bê mà ai cũng muốn sở hữu để nâng niu, trân trọng. 

Tựu trung, những cô nàng "Moe" luôn toát ra sự đáng yêu, thuần khiết khiến chúng ta muốn "ôm vào lòng" để che chở. Những nhân vật nổi tiếng với phong cách mang tính “Moe” là: Eru Chitanda trong "Hyouka", Chino trong "Gochuumon Wa Usagi Desu Ka", Mashiro Shiina trong "Sakurasou no Pet Na Kanojo", Menma trong "Anohana", Taiga Aisaka trong "Toradora", Mio Akiyama trong "K-On"...

Ảnh hưởng đến ngành công nghiệp manga - anime

Vào năm 2009, Brad Rice, tổng biên tập của Japanator có chia sẻ rằng: “Moe đã trở thành một động lực kinh tế". Theo Rice, sản phẩm văn hóa anime và manga sử dụng yếu tố Moe thường ăn khách hơn và Moe chính là yếu tố khiến những người hâm mộ mua nhiều vật phẩm liên quan đến nhân vật mà họ mong muốn.

Theo John Oppliger, bắt đầu từ thập niên 2000 là thời kỳ hưng thịnh của Moe, phong cách này trở nên phổ biến và được công nhận rộng rãi trong ngành công nghiệp 2D. Sau này, xu hướng Moe đã dần được thương mại hóa và thu về lợi nhuận khổng lồ cho các nhà sản xuất. Từ khái niệm được sử dụng cho vẻ đẹp trong sáng không mang tính ham muốn tình dục, Moe đã dần trở thành một trào lưu tạo ra sự hấp dẫn về mặt tình dục.

Phong cách xây dựng nhân vật nữ cũng từ đó mà thay đổi theo. Như hiện nay, "nhiều cô gái xinh đẹp, dễ thương và ngực khủng” xuất hiện nhan nhản trên màn ảnh. Từ đây cũng đặt ra vấn đề nhức nhối khi các nhà sản xuất chạy theo lợi nhuận và thị hiếu khán giả khiến phong cách Moe truyền thống dần biến chất, thay vào đó là sự quyến rũ, gợi cảm quá đà.

Cùng với sự phát triển vượt bậc của anime và manga, khái niệm Moe không chỉ được nhắc đến tại Nhật mà còn lan rộng, phổ biến khắp thế giới. International Saimoe League, còn được gọi là ISML, là một cuộc thi mang tầm quốc tế về nhân vật mang phong cách Moe đã được tổ chức thường niên hằng năm kể từ 2008 đến nay. Cuộc thi nhằm tìm ra cô gái Moe của năm được yêu thích nhất. 

Theo thời gian, Moe không chỉ là khái niệm dùng trong truyện tranh hay phim hoạt hình mà còn được phổ cập trong cách xây dựng nhân vật trò chơi điện tử hay nhân vật giả tưởng trên các phương tiện truyền thông. Moe không chỉ dùng để phác họa nhân vật nữ mà còn cho nhân vật nam thiên về phong cách nữ tính, dễ thương. Khác với Shota, thuật ngữ manga miêu tả các nam thiếu niên  có vẻ ngoài nhỏ nhắn, xinh xắn, tính cách đáng yêu. 

Giờ đây, Moe là bản sắc không thể thiếu trong việc định hình phong cách cho nhân vật và trở thành một xu hướng mang tầm ảnh hưởng mạnh mẽ trong thế giới 2D.  

kilala.vn