Konkatsu: Cuộc chạy đua với nhân duyên của xã hội Nhật

Konkatsu bắt nguồn từ đâu?

Konkatsu (婚活) vốn là từ ghép được tạo thành từ kekkon (結婚 - kết hôn) và katsudo (活動 - hành động) trong tiếng Nhật. Nói nôm na, konkatsu có nghĩa là hành động tìm kiếm đối tượng để tiến tới hôn nhân. Từ konkatsu được tạo ra bởi giáo sư xã hội học Yamada Masahiro thuộc Đại học Chuo ở Tokyo và nhà báo Toko Shirakawa vào năm 2007. Theo như nghiên cứu và phân tích của hai tác giả trong cuốn sách Konkatsu no jidai (Thời đại konkatsu), trong xã hội hiện đại ngày nay, những người trẻ Nhật Bản không thể ngồi một chỗ chờ đợi được nữa mà phải chủ động “săn tìm” nửa kia của mình.

Thoáng nghe qua tưởng chừng konkatsu giống như một cuộc dạo chơi vui vẻ trên hành trình tìm kiếm nửa kia đích thực, thực ra konkatsu lại khá vất vả và không dễ dàng chút nào. Konkatsu, giống như shukatsu (săn việc làm) hao tổn khá nhiều thời gian, nỗ lực và có chiến thuật thì mới có thể đạt được thành quả như mong đợi. Người tham gia konkatsu phải “rải” hồ sơ của mình trên rất nhiều “địa bàn” đa dạng, ví dụ như đi dự các buổi gokon dành cho người độc thân để làm quen và giao lưu, ghi danh thành viên trên các trang web hoặc ứng dụng hẹn hò, đăng ký sử dụng dịch vụ của các công ty mai mối chuyên nghiệp, v.v Thậm chí, để tăng khả năng gây ấn tượng trong mắt đối phương tiềm năng có những người còn tham gia thêm các lớp học về cách ứng xử, cách trò chuyện, nữ công gia chánh, v.v ở các trung tâm đào tạo. Tuy vậy dù sao may mắn là chỉ cần cuối cùng tìm được một đối tượng như mong đợi thì mọi công sức sẽ trở nên xứng đáng; do vậy, số lượng người tham gia konkatsu ngày một tăng.

Tuy có vẻ konkatsu không khác nhiều so với truyền thống omiai (kết hôn qua mai mối) vốn tồn tại từ lâu, konkatsu là một khái niệm mới với những điểm khác biệt nổi bật. Konkatsu tạo cơ hội cho những người độc thân đến với nhau, rồi sau đó những người tham gia có thể tự quyết định tiến xa hơn với đối phương hay dừng lại. Ngoài ra, không chỉ đơn thuần là ngồi xem mặt rồi tính chuyện trăm năm, konkatsu cũng bao gồm rất nhiều hoạt động đa dạng và thú vị để các cặp đôi tìm hiểu nhau hơn, như cùng nấu nướng, trồng trọt, chơi thể thao, đi du lịch… Vì thế, konkatsu đem lại nhiều tự do và quyền lựa chọn cá nhân hơn so với truyền thống. Người trẻ có nhiều sự chủ động và cơ hội hơn trong việc tìm được một nửa ưng ý, chứ không chỉ là “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” như omiai.

Vậy konkatsu “hot” đến mức nào? Việc khóa konkatsu đem lại hơn 90,000 kết quả trên Twitter cho thấy sự phủ sóng rộng rãi của nó. Một số phim drama Nhật như Konkatsu! (2009) hay Konkatsu Deka (Thám tử mai mối, 2015) cũng lấy konkatsu làm cốt truyện chính và thu hút đông đảo sự chú ý của khán giả. Với phim Konkatsu Deka, người xem làm quen với những tình huống konkatsu thú vị qua nội dung phim hài hước và những tình tiết éo le. Việc nhân vật chính, nữ cảnh sát Yoneko Hanada khó tìm ý trung nhân vì nghề nghiệp đặc thù của mình có lẽ không phải một trường hợp cá biệt ngoài đời thực.

Nhưng nếu bạn nghĩ konkatsu chỉ là một trào lưu nhất thời trên mạng xã hội thì bạn đã nhầm! Sau 10 năm kể từ khi từ konkatsu ra đời, quả thực konkatsu đã trở thành một hiện tượng xã hội đáng chú ý ở Nhật. Các báo chính thống ở Nhật như Nikkei, Asahi, Yomiuri, v.v cũng đã có nhiều bài viết nhắc đến hiện tượng phổ biến này. Konkatsu ngày càng khẳng định được vị thế và sự cần thiết của nó trong xã hội Nhật khi chính phủ cũng xắn tay vào cuộc để đẩy mạnh chiến lược mai mối cho người dân. Năm 2014, thủ tướng Shinzo Abe đã đưa ra quyết định trích ra 3 tỷ yên (khoảng hơn 600 tỷ đồng) để chi trả kinh phí cho các chiến dịch gia tăng dân số như tư vấn hôn nhân, tổ chức các sự kiện kết đôi ở các địa phương… Mới đây, thị trưởng Tokyo Yuriko Koike cũng khẳng định rằng cần có nhiều sự hỗ trợ giúp người dân Nhật kết hôn thì mới có hy vọng gia tăng tỷ lệ sinh hiện đang rất thấp tại Nhật.

Vì sao konkatsu lại phát triển mạnh ở Nhật?

Để giải thích cho xu hướng độc đáo này, lý do đầu tiên phải kể đến tình hình kinh tế đang chững lại ở Nhật so với những năm 70 và 80 của thế kỷ trước. Việc có một công việc ổn định đến vài chục năm sau không còn là lẽ dĩ nhiên và triển vọng thăng tiến trong công việc không còn dồi dào như trước, khiến nhiều người cân nhắc và trì hoãn việc kết hôn. Ngoài ra, tư tưởng của xã hội cũng có nhiều thay đổi: nam giới không nhất thiết phải là người chủ động và nữ giới cũng dần trở nên độc lập và tự chủ về mặt kinh tế. Vì lẽ ấy, một thế hệ người dân Nhật sợ ràng buộc, sợ trẻ con, sợ mất đi tự do cá nhân, sợ không đủ tiềm lực về kinh tế được sinh ra.

Tuy nhiên, do vẫn có những người trẻ mong muốn tìm đối tượng hôn nhân, những bậc phụ huynh mong con mình yên bề gia thất và chính phủ quan ngại về tỷ lệ sinh, konkatsu đã ra đời như một kết quả tất yếu để đi ngược lại tình trạng mikon shakai ở Nhật. Konkatsu giúp cho nhiều người xây dựng mối quan hệ lâu dài vì tính cách người Nhật tương đối khép kín, hòa mình vào đám đông và ít thể hiện tình cảm ra ngoài nên có phần nào khó tìm được nửa kia.

Tương lai của konkatsu

Xung quanh konkatsu, có người bày tỏ sự nghi ngại trước tính hiệu quả của nó vì sự “bão hòa” về số lượng và chất lượng người tham gia. Có thể bạn sẽ gặp được nhiều người thật, nhưng tỷ lệ tìm được đúng người hợp ý thì khá là thấp vì có thể nảy sinh chênh lệch về học vấn, quan điểm, sở thích, thu nhập, v.v Nếu chỉ gặp đối phương một lần tại các buổi tiệc thì cũng khó có thể đánh giá tiềm năng lâu dài. Tuy vậy, cũng có nhiều người lạc quan tin rằng konkatsu đang dần trở thành bước đệm giúp các cặp đôi tiềm năng có cơ hội tìm hiểu nhau - dù sao vẫn còn hơn là ở nhà một mình và không quen biết thêm được ai.

Liệu konkatsu có hiệu quả hay không, có lẽ hiện tại vẫn chưa đến hồi ngã ngũ vì bản thân việc tìm hiểu rồi đi đến hôn nhân với ai đó không phải chuyện một sớm một chiều. Dù sao konkatsu cũng nên được dành sự quan tâm và chú ý đúng mực, vì nó đã giúp cho nhiều người vô tình tìm được ý trung nhân và trở thành là “cứu cánh” cho xã hội độc thân ở Nhật ngày nay.

Xem thêm: "Tốt nghiệp hôn nhân" - Tấm rèm ngăn cách trong gia đình

kilala.vn