Giải pháp để khắc phục già hóa dân số ở Nhật Bản

Là quốc gia đứng đầu thế giới về tình trạng già hóa dân số ở mức báo động, chính phủ Nhật Bản đang cố gắng hết sức mình vào việc tháo gỡ khó khăn này. Liên tục có các chính sách và nhiều biện pháp khác nhau được triển khai để khuyến khích tăng tỉ lệ sinh, đẩy mạnh tăng dân số.

Nguyên nhân dẫn đến sự già hóa dân số ở Nhật Bản

Giải pháp nào để khắc phục già hóa dân số ở Nhật Bản?

Cải thiện điều kiện chăm sóc trẻ nhỏ

Theo kết quả được công bố vào 4/2020, số liệu dân số già hóa Nhật Bản trong năm 2019 đã ở mức đáng báo động, qua đó phản ánh xu hướng dân số già hóa nhanh chóng và tỷ lệ sinh thấp. Để cải thiện được tình trạng suy giảm dân số, khuyến khích người dân sinh con, chính phủ Nhật Bản đã cho thực hiện các biện pháp khắc phục dân số già hóa như:

• Ban hành luật liên quan đến trẻ em và hỗ trợ nuôi dạy trẻ em vào năm 2012 và thành lập “Hội nghị trẻ em” vào tháng 4/2013.
• Chú trọng vào việc cải thiện cơ sở vật chất y tế, trường học.
• Liên tục đầu tư vào các thiết bị y tế, giảm chi phí cho việc thăm khám của trẻ nhỏ.
• Giảm gánh nặng chi phí nuôi con là giải pháp già hóa dân số mà chính phủ Nhật Bản hết sức chú trọng. Nhật Bản đã dành một phần ngân sách nhà nước để phát triển các gói hỗ trợ, mở rộng mạng lưới chăm sóc trẻ em tại tất cả các khu vực.
• Công bố gói ngân sách 2.000 tỷ yên (khoảng 18 tỷ USD) để mở rộng các trường mẫu giáo miễn học phí cho trẻ từ 3 – 5 tuổi và cho trẻ dưới 2 tuổi của từ các hộ gia đình thu nhập thấp, đồng thời giảm thời gian chờ đợi tại những trung tâm chăm sóc sức khoẻ trẻ em.
• Dự kiến tăng số lao động nam được nghỉ thai sản sau khi vợ sinh con lên đến 80%, số người được nghỉ trong giai đoạn nuôi con lên 13% (từ 2,03% trong năm 2013), tăng thời gian cho phép những người này ở bên trẻ dưới 6 tuổi lên 150 phút/ngày (từ mức 67 phút vào năm 2011).

Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng khuyến khích các công ty cải thiện môi trường làm việc cho công nhân để họ có thể dễ dàng chăm sóc con cái cùng như thực hiện được công việc được giao trên công ty. Tạo điều kiện thúc đẩy để những người lao động có thể thường xuyên nghỉ việc chăm sóc con cái. Điều này giúp cho việc cân bằng giữ việc nuôi dạy con cái và công việc.

Nhà nước tăng các gói hỗ trợ an sinh xã hội

Hiện nay, người trẻ tại Nhật Bản có rất nhiều lý do để không kết hôn và sinh con. Đứng trước nguy cơ này, chính phủ đã có nhiều gói chính sách dành cho hôn nhân, mang thai, sinh nở và chăm sóc con cái để cải thiện tình trạng không lập gia đình.

Ở Nhật, để có thể kết hôn và sinh con cần một khoản kinh phí khá lớn, chính vì vậy đây được xem là giải pháp dân số mang lại hiệu quả khá cao. Ngoài ra, việc khuyến khích các hộ gia đình sinh thêm con cũng được nhà nước quan tâm bằng các gói hỗ trợ cho con thứ nhất, con thứ hai, con thứ ba và những con sau này. Nhằm hỗ trợ các gia đình có ba con trở lên, chính phủ cũng cân nhắc cho phép các gia đình gửi con thứ ba đến trung tâm chăm sóc trẻ em miễn phí và yêu cầu chính quyền địa phương ưu tiên cho những đứa trẻ này khi nhập học vào các trường mẫu giáo. Đây được xem là động lực rất lớn cho các gia đình có mong muốn sinh thêm con.

Chính phủ cũng hỗ trợ cho các bà mẹ đơn thân nuôi con, hỗ trợ cho các trẻ em bị khuyết tật, từ đó giảm gánh nặng cho gia đình. Bằng việc hỗ trợ các gói an sinh xã hội này, Nhật Bản đã trở thành quốc gia giành được nhiều lời khen ngợi từ người dân trong việc đảm bảo được các điều kiện chăm sóc cho trẻ em.

Tạo điều kiện để phụ nữ đi làm sau khi sinh

Đứng trước sự già hóa dân số ngày càng trầm trọng, Nhật Bản cũng đã ban hành chính sách khuyến khích sự tham gia của phụ nữ trong lực lượng lao động. Nếu như trước đây, phụ nữ ở Nhật sau khi kết hôn chỉ ở nhà làm công việc nội trợ thì hiện nay đã có nhiều người tham gia vào các lĩnh vực khác nhau của đời sống. Những chính sách này đã giúp hơn 1,5 triệu phụ nữ Nhật Bản tham gia vào lực lượng lao động, tăng tỷ lệ tham gia của nữ giới trong lực lượng lao động từ 46,2% năm 2012 tới 50% năm 2017. Từ đó có thể cân bằng được trách nhiệm của đàn ông và phụ nữ trong việc nuôi dạy con cái. Điều này cũng giúp cho cả nam và nữ đều có thể nghỉ việc chăm sóc con cái cho đến khi trẻ lên ba tuổi.

Tuyên truyền thông tin về dân số già hóa

Với việc phát triển của công nghệ hiện nay, việc cung cấp thông tin dân số được Nhật Bản thực hiện khá thiết thực. Các số liệu, tình trạng dân số được cập nhật cụ thể, qua đó khuyến khích người trẻ kết hôn. Các chương trình truyền hình, các sân chơi giúp người trẻ gặp gỡ, tìm hiểu nhau cũng được ủng hộ rất nhiều. Quan trọng hơn hết là truyền bá các tư tưởng tiến bộ, các hoạt động giúp tăng dân số, cải thiện tỉ lệ sinh con. Nhà nước cũng thông báo kịp thời và toàn diện những chính sách được thông qua để giảm sự già hóa dân số trong cả nước.

Trên đây là một số chính sách mà chính phủ và người dân Nhật Bản đã và đang thực hiện, triển khai để giúp cải thiện tình hình già hóa dân số, đưa đất nước phát triển này thoát khỏi tình trạng dân số già hóa. Tuy nhiên, cho đến hiện nay, nhìn chung tình hình vẫn chưa được cải thiện nhiều. Đây thực sự là một bài toán khó mà chính phủ Nhật Bản đang gặp phải.

kilala.vn