Cha no Yu - Nghi thức pha trà trong Trà đạo

Người ta gọi Cha no Yu là "chiếc hộp văn hóa truyền thống Nhật Bản" có lẽ vì nó chứa đựng từ nghệ thuật gốm sứ, tranh khảm, tre trúc trong trà cụ, cho đến nghệ thuật ẩm thực trong những chiếc bánh Wagashi nhâm nhi khi uống trà, và cả những giá trị văn hóa trong không gian trà thất và bộ Kimono của người pha trà.

Cha no Yu chính là nghi thức pha trà, thực hiện từ bước chuẩn bị đến bước pha trà với bộ trà cụ trước mặt các vị khách, trong gian phòng gọi là trà thất (Chashitsu). Những bước pha trà được gọi là Temae. Nghe có vẻ đơn giản nhưng thực sự ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu xa.

Khi chủ nhà (còn gọi là Teishu) mời trà, họ sẽ phải cân nhắc thời gian, chủ đề của cuộc trò chuyện rồi bày biện các trà cụ, sau đó thanh tẩy chúng, rồi bắt đầu pha trà và dọn cất trà cụ khi kết thúc. Trong sự kiện độc đáo trông như một màn trình diễn nghệ thuật này, những vị khách không chỉ đơn thuần là khán giả. Họ sẽ dùng bánh Wagashi, thưởng trà và chào hỏi, đàm đạo với Teishu. Khi đó, họ cũng đã trở thành người biểu diễn.

Một trà thất luôn được bài trí cẩn thận theo nguyên tắc "thết đãi ngũ quan". Đó là nơi bạn có thể nghe được tiếng lá reo xào xạc, tiếng nước sôi trong ấm, ngắm nhìn những cành hoa trang trí, nếm vị thanh ngọt của bánh Wagashi và ngửi mùi hương dễ chịu của trà. Khoảnh khắc đó có lẽ chỉ đến một lần trong đời, không bao giờ tìm lại được. Người Nhật thực sự ngưỡng vọng những điều mang tính phù du như vậy. Đó cũng là điểm thu hút của Cha no Yu. Tìm hiểu đến cùng cách thưởng thức một chén trà ngon, đó là Cha no Yu.

※ Cụm từ "Cha no Yu" được dùng để chỉ những hành động trong nghi thức pha trà. Còn Sadou (Trà đạo) nhấn mạnh đến yếu tố thực hành và rèn giũa bản thân theo tinh thần Thần đạo.

Quy trình Temae

Trà cụ

Cha-dougu là những trà cụ xa xỉ chuyên dùng trong việc pha trà, thỏa mãn cả hai yếu tố thẩm mỹ và khả dụng. Những trà cụ dưới đây chỉ là một phần trong hơn 100 loại trà cụ nếu đi vào chi tiết. Mỗi loại trà cụ đều có thêm nhiều món khác nhau được phân theo mùa, chất lượng, chất liệu và nhà chế tác, nhiều không đếm xuể. Trà cụ đóng vai trò không nhỏ trong sự phát triển của ngành mỹ thuật công nghiệp Nhật Bản.

Một số trà cụ cơ bản:

① Ấm trà (Kama)
Ấm nước bằng sắt để đun nước. Kích cỡ khác nhau theo mùa xuân hạ và thu đông.

② Gáo múc nước (Hishaku)
Làm bằng tre, dùng để múc nước và nước nóng ra chén trà.

③ Chậu đựng nước (Kensui)
Chậu đựng nước rửa chén trà sau khi uống, hay đựng nước không dùng nữa trong Temae. Chậu được làm bằng kim loại, gốm sứ, gỗ,...

④ Chén trà (Chawan)

Chén đựng trà đề uống. Có nhiều loại tùy theo xưởng gốm hay nghệ nhân,... Người ta cũng dùng những chén trà có hình dáng đặc biệt theo mùa.

⑤ Hũ đựng trà (Cha-ire hay Natsume)
Hũ đựng bột trà. Tùy theo loại trà được pha và Temae mà có nhiều loại hũ đựng trà khác nhau, như làm bằng sơn mài hay gốm,...

⑥ Hũ đựng nước (Mizusashi)
Chất liệu đa dạng, kim loại, sứ, thủy tinh, gỗ,... Dùng để đựng nước sử dụng trong Temae.

⑦Muỗng múc trà (Chashaku)

Muỗng múc bột trà. Được làm bằng tre, gỗ hoặc ngà voi,... Những phần chuyển màu của tre hay mắt tre cũng trở thành điểm nhấn

⑧Cây đánh trà (Chasen)
Dụng cụ pha trà Matcha. Được làm từ tre, có  một đầu trông như chiếc lồng đèn với nhiều cọng tre mảnh nhỏ, rất mềm nên không làm trầy xước chén trà.

⑨Khăn Chakin
Khăn lau chén trà trước và sau khi pha trà.

⑩Khăn Fukusa
Khăn lau hũ đựng trà, muỗng trà,...