Washi không thể làm trong một ngày được. Nhìn vào tấm giấy mỏng manh, bạn không thể hình dung được nó trải qua bao nhiêu công đoạn trước khi thành phẩm. Hãy xem quá trình làm giấy Hosokawashi của tỉnh Saitama.
Tên gọi của những dụng cụ và công đoạn sẽ khác nhau tùy theo vùng sản xuất. Chất lượng của giấy thay đổi theo số lần chao khuôn ngang dọc trong công đoạn xeo giấy.
1.Mùa thu hoạch là từ cuối tháng 11 - tháng 1. Vì chỉ sử dụng thân cây, phần cành sẽ được cắt bỏ một cách gọn gàng.
2.Thân cây được cho vào nồi và hấp trong khoảng 2 tiếng đến khi vỏ cây trở nên mềm.
3.Trong lúc cây Kouzo còn chưa nguội, vỏ sẽ được bóc tách cẩn thận từng cây một. Washi sử dụng sợi vỏ mặt trong của vỏ cây để làm. Vỏ đã tách được phơi khô và cất trữ.
4.Sau khi khô vỏ được nấu lần nữa và trở nên mềm hơn. Sau đó để nước sông rửa sạch vỏ ngoài và tạp chất.
5.Bào phần vỏ đen trên bề mặt bằng dao Kazuhiki để lấy phần vỏ trắng. ※Khi còn phần vỏ hơi ngả vàng là có thể làm nên giấy có màu sắc ấm áp, còn nếu bào đến khi vỏ thành màu trắng thì sẽ làm ra giấy trắng tinh.
6.Vỏ trắng được nấu với vôi, tro gỗ,... đến khi hết tạp chất. Sau khi nấu, vỏ được rửa sạch bụi bẩn li ti còn sót lại. Đây là công đoạn quan trọng để làm ra những tờ giấy Washi tuyệt đẹp.
7.Dần vỏ cây để làm tơi sợi gỗ. Ngày nay công đoạn này thường được làm bằng máy nhưng ngày xưa người thợ phải tự dần vỏ cây bằng búa gỗ.
8.Pha trộn dung dịch từ nước, vỏ cây Kouzo đã dần tơi và chất kết dính lấy từ rễ cây Tororoaoi. Dung dịch này gọi là “Neri”, giữ vai trò kết nối các sợi gỗ với nhau.
9.Chao đều khuôn Suketa trong khay Sukifune để xeo giấy. Giấy sau khi xeo được gọi là “Shisshi”, nghĩa là “Giấy ướt”. Shisshi được xếp thành chồng, chồng giấy này được gọi là “Kanda” hay “Shito”, tức “Giường giấy”.
10.Vắt nước bằng máy hoặc để vật nặng lên trên xấp giấy. Sau khi ra bớt nước, người thợ tách từng tấm giấy ẩm ra rồi trải lên bảng thép để phơi khô. Cũng có khi phơi dưới ánh nắng mặt trời nhưng vì mất thời gian nên người ta chuộng dùng bảng thép hơn.
11.Cuối cùng là kiểm tra xem đã đạt độ dày yêu cầu hay chưa, có lỗ hổng, vết rách hay bụi bẩn gì không. Công đoạn này phải thực hiện dưới ánh sáng nên nhất định phải tiến hành vào ban ngày.Bài: MAYU SENDA. Ảnh: MASANAO TOYOSHIMA