Olympic mùa hè 1964: Kí ức về Thế vận hội thay đổi Nhật Bản

Nhật Bản là quốc gia đầu tiên tại châu Á đăng cai Olympic và đó cũng là dấu mốc quan trọng trong sự thay đổi của Nhật cho đến ngày nay.

Vào 57 năm trước, Thế vận hội đầu tiên được tổ chức tại châu Á do Nhật Bản đăng cai đã tạo nên một sự “bùng nổ” cả về thể thao, kinh tế và môi trường. Hơn hai triệu vé được bán ra, khán giả phủ kín chỗ ngồi tại tất cả các sự kiện trong nhà và ngoài trời (bao gồm lễ khai mạc, lễ bế mạc và các sự kiện thể thao). Truyền hình cũng trở nên sôi động hơn nhờ vào chương trình phát sóng vệ tinh đầu tiên trên toàn thế giới, cho phép hàng trăm triệu khán giả (từ 600 đến 800 triệu) theo dõi trực tiếp Thế vận hội ở mọi lục địa.

Sân vận động Olympic đã hoàn toàn "cháy vé" cho Lễ khai mạc, với gần 85.000 khán giả cuồng nhiệt. Và đối với mỗi môn thể thao, các vận động viên (VĐV) đã thi đấu tại các địa điểm chật kín người: điền kinh 519.000 khán giả, bóng đá 616.000 khán giả, bơi lội và lặn 154.350 người, bóng rổ 66.621 người và Judo 47.120 người.

Thành công to lớn của Thế vận hội năm 1964 cũng thuộc về các VĐV Nhật Bản, họ đã có thành tích đáng kể với tổng số huy chương là 29 với 16 vàng, 5 bạc và 8 đồng. Một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất là tấm huy chương vàng mà đội tuyển bóng chuyền nữ Nhật Bản giành được sau khi đánh bại Liên Xô trong trận chung kết mà không để lỡ một set nào.

Thế vận hội này cũng đã chứng kiến sự lên ngôi của các VĐV tài năng: VĐV điền kinh Abebe Bikila của Ethiopia (1932 – 1973), ông đã phá kỷ lục thế giới của chính mình trong cuộc thi đấu marathon tại Olympic Tokyo 1964; hay như VĐV thể dục dụng cụ người Tiệp Khắc – Vera Caslavska đã chiếm trọn trái tim người hâm mộ với màn trình diễn tuyệt vời trong suốt các trận thi đấu.

Hành trình rước ngọn đuốc của hi vọng

Ngày 21/08/1964, ngọn đuốc Olympic được thắp sáng tại Olympia để bắt đầu cho hành trình rước đuốc vòng quanh phương Đông, đi qua 11 thành phố: Istanbul, Beirut, Tehran, Lahore, New Delhi, Yangon, Bangkok, Kuala Lumpur, Manila, Hong Kong và Đài Bắc. Với nhiều người ở thời điểm đó, việc rước đuốc này không chỉ là nghi thức của Olympic mà đó thể hiện sự hàn gắn của những mất mát, đau thương.

Trên thực tế, để có thể giành quyền đăng cai Olympic, Chính phủ Nhật đã lên kế hoạch trong nhiều năm liền. Và sau chiến thắng tuyệt đối với 34 phiếu so với các đối thủ Detroit (Mỹ, 10 phiếu), Vienna (Áo, 9 phiếu) và Brussels (Bỉ, 5 phiếu), Nhật Bản đã dành 5 năm cật lực để thay đổi diện mạo Tokyo. 

Những dự án được xây dựng ngày đêm mà nhiều nhà nghiên cứu gọi là "sự chuyển đổi đô thị vĩ đại nhất trong lịch sử" đã giúp Tokyo chào đón thế giới với cảm giác tự hào và thành tựu mà ít người tin rằng có thể thực hiện được chỉ  trong vài năm. 10.000 tòa nhà mới đã được xây dựng nên, bao gồm: khách sạn 5 sao, 8 đường cao tốc trên cao, 2 tuyến tàu điện ngầm và 1 tuyến tàu điện nối sân bay Haneda (Tokyo) với trung tâm thành phố. Chất lượng nước và hệ thống toilet hiện đại của phương Tây cũng được cải thiện. Những ngôi nhà cũ kĩ quanh các nhà thi đấu quốc gia cũng được chuyển mình thành chung cư. 

Các địa điểm thể thao mới bao gồm nhà thi đấu quốc gia do KTS Kenzo Tange thiết kế, từng đoạt giải Pritzker về kiến trúc, và Nippon Budokan, được xây dựng để tổ chức cuộc thi Judo. Ngày nay, Nippon Budokan đã trở thành một địa điểm võ thuật lớn của Nhật Bản. Vào năm 1966, nơi đây đã được chọn để tổ chức buổi hòa nhạc của The Beatles.

Thế vận hội Olympic ở Tokyo là chất xúc tác trong quá trình phát triển đô thị và tăng trưởng kinh tế của đất nước, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong sự bùng nổ thể thao sau đó tại Nhật Bản. Nhờ có Thế vận hội mà thể thao đã trở thành một phần trong cuộc sống hàng ngày của người dân Nhật. Robert Whiting nhận định “Olympic Tokyo 1964 thể hiện sự tái gia nhập của Nhật Bản sau thời gian ngụp lặn trong chiến tranh, cho thế giới thấy một nước Nhật hồi sinh mạnh mẽ”.

kilala.vn