Thị trường lao động Nhật Bản trước thay đổi lớn

Thị trường lao động Nhật Bản có lẽ đang ở thời điểm suy thoái khi quốc gia này sắp phải đối mặt với việc thiếu hụt hàng triệu lao động, sự gia tăng của AI và những rủi ro đối với an ninh kinh tế.

Chế độ làm việc dựa trên thâm niên, năng suất lao động thấp và người lao động khống muốn nhảy việc là những yếu tố khiến việc tăng lương ở Nhật diễn ra chậm chạp trong nhiều năm.

Trước mắt, tình trạng thiếu lao động thể hiện rõ trong lĩnh vực dịch vụ bị ảnh hưởng bởi đại dịch, các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động như chăm sóc điều dưỡng và xây dựng cũng đang gặp khó khăn.

Ngành logistics Nhật Bản đang tiềm tàng một cuộc khủng hoảng khi chính phủ có kế hoạch áp đặt giới hạn pháp lý chặt chẽ hơn về số giờ làm thêm, làm dấy lên lo ngại về tình trạng thiếu tài xế trầm trọng.

Các cuộc khảo sát cho thấy tình trạng thiếu lao động có thể trở nên nghiêm trọng hơn trong nhiều thập kỷ tới, một trong số đó ước tính đến năm 2040, nước Nhật sẽ thiếu hụt hơn 11 triệu lao động. Tính đến tháng 7 năm 2023, Nhật Bản có khoảng 67 triệu lao động.

Vì những lý do đó, chính phủ Nhật Bản đang nghiêm túc hơn trong việc cải cách thị trường lao động: chú trọng việc đào tạo lại lực lượng lao động, chuyển đổi chế độ làm việc dựa trên thâm niên, thúc đẩy dịch chuyển lao động.

Takuya Hoshino, nhà kinh tế cấp cao tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life, cho biết: “Nếu nhiều người chuyển từ công ty này sang công ty khác, nhiều công ty sẽ trả lương cao hơn để thu hút những nhân sự trẻ, có tay nghề cao”.

Trong hơn một thập kỷ qua, Nhật Bản đã chứng kiến ngày càng nhiều phụ nữ và người già tham gia lực lượng lao động. Nước Nhật cũng mở cửa đón nhiều lao động nước ngoài hơn nhưng các chuyên gia đặt ra câu hỏi rằng liệu Nhật có thể cạnh tranh với các quốc gia nơi người lao động có thể được trả lương cao hơn hay không.

Sự phát triển của AI và tự động hóa mang lại lợi ích cho một số lĩnh vực, các công ty Nhật cũng có kế hoạch tăng cường đầu tư vào các lĩnh vực này, nhưng vẫn còn những bất ổn về tác động lâu dài đến thị trường lao động.

Trong nỗ lực bảo vệ an ninh quốc gia, đất nước mặt trời mọc đang hướng tới khôi phục lĩnh vực chip nhằm ngăn chặn tình trạng gián đoạn nguồn cung sẽ lặp lại.

Theo ước tính của Viện nghiên cứu Mitsubishi, số lượng kỹ sư chuyên nghiệp sẽ phải tăng mạnh để Nhật Bản tăng gấp đôi thị phần trong lĩnh vực này lên 15% vào năm 2035.

Viện ước tính 9,7 triệu lao động sẽ bị mất việc làm vào năm 2035 do ảnh hưởng của số hóa, kể cả AI. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt lao động vẫn sẽ diễn ra trong năm đó do nỗ lực thúc đẩy chuyển đổi xanh và kỹ thuật số cũng như nỗ lực thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn của quốc gia.

kilala.vn