Cá ngừ vằn béo lên cảnh báo về biến đổi khí hậu

Những ngư dân ở Kure, tỉnh Kochi, tây nam Nhật Bản, đã thấy một điều đáng lo ngại trong hai năm qua khi một số lượng Katsuo (cá ngừ vằn) béo bất thường. 

Cá Katsuo hay còn biết đến với tên gọi “cá ngừ vằn” hay Bonito trong tiếng Anh, đây là loại cá gần như không thể thiếu trong ẩm thực Nhật. Chúng có thể được ăn sống, làm khô thành “Katsuobushi - 鰹節” (khô cá bào thường thấy trong các món Takoyaki, Okonomiyaki) hay nấu nước dùng. 

Nhưng khoảng 2 năm gần đây, bà Takeo Nakajo, một ngư dân, cảm thấy lo lắng khi loài cá này đang dần trở nên to hơn bình thường.

Cá Katsuo nặng hơn sẽ mang lại nguồn lợi lớn. Nhưng bên cạnh đó, người dân địa phương và các chuyên gia lại có cái nhìn khác về sự biến đổi khí hậu và nguy cơ đối với số lượng Katsuo, vốn đã bị đe dọa bởi nhu cầu ngày càng tăng và đánh bắt quá mức.

Noriaki Ito, bếp trưởng của Tsukasa, một nhà hàng có tuổi đời hàng thế kỷ ở thành phố Kochi, cho biết ông cũng "chưa bao giờ thấy những con Katsuo lớn như vậy vào mùa này trong năm". "Điều này thật đáng lo ngại, vì những thay đổi của biển và khí hậu đã xóa sổ một số loài cá khác”, ông Ito nói thêm.

Cá ngừ vằn đa số sống ở vùng biển nhiệt đới và ôn đới ấm áp, vào mỗi mùa xuân, cá sẽ từ Thái Bình Dương di cư lên phía bắc theo dòng hải lưu ấm, khiến vịnh Kochi trở thành một ngư trường màu mỡ.

Nhiệt độ bề mặt trung bình của vịnh vào mùa đông đã tăng 2^oC trong bốn thập kỷ, tính đến năm 2015, theo dữ liệu của phòng thí nghiệm thủy sản địa phương. Katsuo béo hơn có thể là do có nhiều con mồi ở vùng biển ấm hơn.

Nhưng về lâu dài, sự nóng lên này có thể ngăn nước giàu khoáng nổi lên bề mặt, dẫn đến giảm sinh vật phù du và cá nhỏ, khiến Katsuo khó có thể kiếm ăn và ít xuất hiện hơn, theo ông Hideyuki Ukeda - một nhà nông học và phó chủ tịch Đại học Kochi.

Takahiro Tanaka, người thường được gọi là "Katsuo sommelier" (tạm dịch: chuyên gia nếm thử cá Katsuo) ở Kure, một huyện thuộc thị trấn Nakatosa, cho biết: "Chúng tôi có thể phân biệt các vị khác nhau của Katsuo, giống như những người nông dân Pháp có thể thưởng thức sự tinh tế của rượu. Và nơi này có thể là một trong những cộng đồng cuối cùng của Nhật Bản nơi Katsuo là một phần của văn hóa hàng ngày. Nhưng nếu không có người đánh cá, điều này không thể kéo dài".

Lời nhận xét này cho thấy, giống như sự đe dọa đối với cá ngừ vằn, ngành đánh bắt thủy hải sản ở Nhật cũng đang đối mặt với sự suy giảm do dân số già hóa, ít người trẻ chịu làm công việc này... “Tôi đã hỏi cháu trai mình về việc tiếp quản nghề của gia đình, nhưng hiện nó đang học để làm việc tại văn phòng chính phủ”, bà Nakajo chia sẻ.

Dữ liệu của chính phủ cho thấy số lượng Katsuo đánh bắt ở Kochi chỉ bằng một phần tư so với mức đỉnh những năm 80.

Ông Ukeda cho biết: “Chúng tôi đã quan sát thấy sự sụt giảm nghiêm trọng về số lượng trong 10 năm qua. Ngày càng nhiều người lo sợ rằng khó có thể được ăn Katsuo trong tương lai gần nếu mọi thứ tiếp tục như thế này."

Cá ngừ vằn cũng là nguyên liệu sản xuất Katsuobushi, thường được sử dụng như một loại gia vị trong các món ăn truyền thống của Nhật Bản hoặc để nấu nước dùng. Taichi Takeuchi, người điều hành một cửa hàng ở thị trấn Usa, cho biết số lượng nhà sản xuất Katsuobushi ở Kochi đã giảm mạnh kể từ 40 năm trước. 

kilala.vn