Review: “Giáo dục Việt Nam học được gì từ Nhật Bản”

Cuốn sách của tác giả Nguyễn Quốc Vương (Giảng viên khoa Lịch sử - Đại học Sư phạm Hà Nội), Nghiên cứu sinh ngành giáo dục lịch sử tại Đại học Kanazawa (Nhật Bản) ra đời đúng dịp tròn 10 năm anh đến Nhật và tiếp xúc với giáo dục Nhật. Những chiêm nghiệm của tác giả về giáo dục (đặc biệt là giáo dục lịch sử) ở hai nước Nhật Bản và Việt Nam từ trường đại học, cuộc sống và những chuyến đi thực tế liên tục tới các trường phổ thông của Nhật Bản thật sự là những thông tin vô cùng giá trị. 

"Học về giáo dục và suy ngẫm về giáo dục nước nhà thật không phải là công việc nhẹ nhàng. Nó giống như là một sự hành xác. Nhưng tôi vẫn muốn tiếp tục nghĩ về nó" - Nguyễn Quốc Vương

Cuốn sách Giáo dục Việt Nam học được gì từ Nhật Bản gồm hai phần:

Phần 1: Giáo dục Việt Nam và giáo dục Nhật Bản, sách giáo khoa, cơ chế sách giáo khoa quốc định - kiểm định, triết lý giáo dục….

Phần 2: Bàn sâu hơn về giáo dục lịch sử với những vấn đề:  triết lý giáo dục lịch sử là gì, học sinh Việt Nam tại sao chán học môn Lịch sử, học sinh Nhật Bản học lịch sử như thế nào, đâu là lối thoát cho giáo dục lịch sử Việt Nam hiện tại.
Trong phần 1 của cuốn sách, tác giả đã nêu lên những vấn đề hết sức nóng hổi và đưa ra những đánh giá xác đáng về giáo dục Việt Nam và Nhật Bản. Chỉ cần đọc những tiêu đề bài viết, người đọc đã có thể cảm nhận ngay được sự hấp dẫn về nội dung:
- Khi người thầy nhầm lẫn “quyền lực” và “quyền uy”
- Tại sao không phải là “con đại gia đỗ thủ khoa”?
- Sử dụng chuyên gia nước ngoài – Yếu tố tạo ra thành công của cải cách giáo dục Nhật Bản
-Du học Nhật Bản: Không có chỗ cho người mơ mộng,
-Từ chuyện tổ chim ngẫm về giáo dục

Đặc biệt, ở phần phụ lục của sách có Luật Giáo dục cơ bản (Quốc hội Nhật ban hành lần đầu năm 1947 và sửa đổi 2006), Thực tiễn giáo dục hoà bình thông qua phong trào Lập hồ sơ về trận không kích Fukuyawa ở thành phố Fukuyawa, tỉnh Hiroshima để giúp người đọc có thêm cái nhìn đa chiều về giáo dục Nhật Bản.

Các bài viết của tác giả rất khách quan, không quá "cuồng Nhật" khi có khen, có chê rõ ràng, anh chia sẻ: “Với tôi học Nhật cũng tốt, học Phần Lan cũng hay. Nghiên cứu Lào, Campuchia … càng cần thiết. Một nền giáo dục hiện đại là nền giáo dục chấp nhận nhiều trường phái, nhiều ý tưởng, nhiều mô hình. Ở Nhật cho dù có những tính chất “Á đông” cố hữu, sự đa dạng này vẫn tồn tại. Chẳng hạn hệ thống trường tư khá mạnh. Đấy là một truyền thống có tính lịch sử của Nhật Bản. Truyền thống này có đóng góp khá lớn vào sự thành công của giáo dục Nhật. 

Chuyện dạy – học Sử ở Việt Nam

Tuy viết về những vấn đề tưởng chừng như khô khan như giáo dục, lịch sử, thế nhưng bằng ngòi bút chỉn chu, tư duy sắc bén của một người "không thể ngừng nghĩ về giáo dục", tác giả Nguyễn Quốc Vương đã thật sự giúp cho người đọc hiểu hơn về nhiều vấn đề về tư duy, cách quản lí giáo dục và có cái nhìn đa chiều hơn về lịch sử, giáo dục Nhật Bản Việt Nam.

Xin trích một đoạn khá hay trong sách thay cho lời kết:
“Học sinh không chọn môn Sử, thầy/ cô có buồn không?” – Chúng tôi đáp: Không!”
Thậm chí là ngược lại. Tuổi trẻ thông minh và nhạy cảm hơn người lớn tưởng. Giữa chán học môn Sử trong trường và quan tâm tới lịch sử, có ý thức lịch sử mạnh mẽ hay không lại là chuyện khác. … Và nữa, biết đâu nếu như 100% học sinh cả nước không chọn môn Sử làm môn thi tốt nghiệp, môn Sử sẽ lại hồi sinh. "

kilala.vn