Yếu tố nào khiến người Việt đọc truyện giấy bản quyền?

Để thực hiện chuyên đề Manga, Kilala đã có cuộc phỏng vấn anh Đặng Cao Cường – Phó Trưởng ban biên tập truyện tranh NXB Kim Đồng về vấn đề "bản quyền" và những yếu tố giúp người đọc ủng hộ truyện tranh giấy. 

Anh Đặng Cao Cường (Ảnh: NVCC)

Được biết NXB Kim Đồng hiện tái bán khá nhiều bộ truyện như Doraemon, Dragon Ball, Hikaru - kì thủ cờ vây... với giá thành cao gấp 5 lần ngày trước, giữa thời buổi truyện online hiện rất phổ biến. Vì sao NXB Kim Đồng quyết định tái bản những bộ này?

Phải nói rằng mọi cuốn Manga cộp mác Kim Đồng đều được thực hiện dựa trên sự ủng hộ của độc giả dành cho tác phẩm. Đây là những bộ truyện được liệt vào hàng “kinh điển” trong thế giới truyện tranh Manga, với sức sống lâu bền và những thông điệp không cũ đi theo thời gian. Được sự tin tưởng của tác giả và NXB phía Nhật Bản, toàn bộ các công đoạn thực hiện một cuốn truyện tranh của NXB ở thời điểm hiện tại đã dần đi vào chuyên nghiệp: từ việc kí kết bản quyền, chuyển giao dữ liệu, dịch thuật, in ấn, truyền thông... để cho ra đời những ấn phẩm thực sự có chất lượng cả về nội dung lẫn hình thức, xứng đáng với những gì tác phẩm gốc mang lại.

Chất lượng, cảm giác thực và tinh thần ủng hộ tác phẩm là những yếu tố giúp cho độc giả đến với truyện giấy bản quyền. Nhiều bạn đọc online nhưng vẫn mua sách rất đều đặn không bỏ cuốn nào cũng là vì truyện bản quyền, ở một góc độ nào đó, đã làm hài lòng các bạn. Cộng với giá thành mà theo mặt bằng chung là rất “ưu đãi độc giả trẻ” thì chúng tôi vẫn cực kì sung sức với những dự án xuất bản và tái bản những tựa truyện đã có chỗ đứng trong lòng độc giả, đồng thời tiếp tục khai thác các tác phẩm mới chưa được nhiều bạn biết đến.

Hikaru - Kì thủ cờ vây (Ảnh: Thiên Trí)

Nhật Bản là một trong những quốc gia có luật bản quyền và sở hữu trí tuệ gắt gao nhất trên thế giới. Trong quá trình xin bản quyền cho đến khi truyện được ra mắt, NXB Kim Đồng thường gặp khó khăn nào?

Có lẽ khó khăn nhất chính là việc phải chịu sức ép từ rất nhiều phía: phía đối tác, nằm ở việc đáp ứng những yêu cầu từ phía NXB chủ quản và tác giả (chi phí bản quyền, hình thức sách, kế hoạch truyền thông chăm chút cho sách và các điều kiện có liên quan...), sách mua phải hợp ý độc giả (tác phẩm đang gây sức hút trên mạng và mạng xã hội, một tác phẩm kinh điển chưa ai mua bản quyền, một tác phẩm có nhân vật không bị họ tẩy chay,...) và phải hợp với điều kiện thực tế của NXB như có đúng với tôn chỉ, mục đích của NXB hay không, số lượng dự báo sẽ phát hành được bao nhiêu bản, thời điểm ra sách có bị rào cản nào từ đối thủ hay đề tài có trùng lặp không,...

Thời gian từ khi xin bản quyền, dịch thuật cho đến khi truyện được phát hành thường mất bao lâu?

Việc này tùy thuộc vào thời điểm. Có những tác phẩm chúng tôi gấp rút mua bản quyền và cho phát hành ngay khi truyện còn đang nóng như Vị thần lang thang, Chàng khổng lồ tí hon, Orange - lá thư từ tương lai thì chỉ khoảng 2, 3 tháng. Có những tác phẩm cần đầu tư thời gian dịch thuật, kĩ – mĩ thuật như One Piece, Gintama, các cuốn databook, artbook... thì lại lên đến gần 1 năm. Trung bình thì sẽ vào khoảng 6 - 8 tháng để một cuốn truyện được giao dịch bản quyền cho đến khi phát hành tập 1. Vì lâu nhất là ở khâu đầu vào.

Phần chuyển ngữ của NXB Kim Đồng luôn được đánh giá là chỉn chu và theo sát nguyên tác. Anh có thể chia sẻ thêm về đội ngũ biên dịch Manga Nhật Bản của NXB Kim Đồng được không?

Hiện đội ngũ biên dịch Manga Nhật Bản không nhiều nhưng họ là số ít người dịch lâu năm, trải qua nhiều tác phẩm với sự linh hoạt và uyển chuyển trong chuyển ngữ, nêu bật được tinh thần của từng tác phẩm.

Việc dịch truyện tranh Manga có khá nhiều đặc thù, về ngôn ngữ, từ tượng thanh, tượng hình, đòi hỏi độ nhạy bén về tư duy rất cao. Người dịch chưa cần phải là người nắm chắc tiếng Nhật ở trình độ cao nhất, nhưng tư duy ngôn ngữ và văn phong của tiếng Việt lại phải linh động, biến hóa và mạch lạc.

Hiện tại chúng tôi đang gia tăng đội ngũ công tác viên dịch thuật trẻ để “nói lên tiếng nói của thế hệ mình”. Đây cũng là cách giúp các bạn phát huy vốn tiếng Nhật một cách tốt nhất.

Anh có nhận xét gì về thị hiếu của độc giả Manga xưa và nay?

Trước đây, thế hệ 7X, 8X và một phần bạn trẻ 9X đời đầu không có nhiều truyện để đọc. Các tác phẩm độc giả xưa yêu thích đều mang tính chính kịch với nét vẽ trau chuốt, hoa mĩ... Nhân vật nam thường nghiêm túc, có một ước mơ hoài bão và quyết tâm theo đuổi, nữ chính ủy mị và yếu đuối... chẳng hạn như nhóm bạn của Yugi trong bộ Vua trò chơi luôn bên nhau, sát cánh chiến đấu vì hai chữ tình bạn, hay Carol trong bộ Nữ hoàng Ai Cập đình đám một thời... Còn có rất nhiều bộ truyện tranh ghi điểm theo những khuôn mẫu ấy: Dấu ấn Rồng Thiêng, Cậu bé Vô song, Chie cô bé hạt tiêu, Cô bé chăm chỉ - Mặt nạ thủy tinh, hay Hoa hồng Véc-xây...

Sở thích của độc giả đã thay đổi.

Ngày nay sở thích của độc giả đã thay đổi, cốt truyện ngoài nội dung phiêu lưu, trinh thám còn được mở rộng ra rất nhiều thể loại khác: siêu nhiên, kinh dị, truyện về phụ nữ trưởng thành (Josei), truyện về cuộc sống thường nhật (Slice of life)... Độc giả hiện tại không còn thích những nhân vật nam nghiêm nghị, chuẩn mực, nói những câu đao to búa lớn đến... “sởn da gà”, mà lại thích sự phóng khoáng, hài hước, phá cách của các nhân vật như Luffy, Naruto, Gintoki... Tuy đó đều là những nhân vật “lộn xộn” và khoái chọc người khác, nhưng lại mang trong mình hoài bão lớn lao hơn bất cứ ai. Còn các nhân vật nữ lại ghi điểm ở sự thông minh, khéo léo, mạnh mẽ và bản lĩnh...

Cốt truyện thường xuyên có những nút thắt mở, chia ra nhiều chặng ứng với một vùng đất hay kẻ thù riêng, tạo cao trào theo nhiều tình huống và tránh sự lặp lại, nhàm chán. Độc giả hiện nay thích tự mình tìm ra thông điệp từ những nhân vật đời thường gần gũi, thay vì phải xem các nhân vật tuyên lên chính nghĩa hay ước mơ một cách khơi khơi, sáo rỗng

Anh dự báo như thế nào về Manga xuất bản tại Việt Nam trong tương lai gần?

Sắp tới sẽ có nhiều đơn vị cũng bắt tay vào làm truyện tranh hơn, và mở rộng ở các thể loại mới, dành cho nhiều lứa tuổi khác nhau chứ không chỉ là cho thiếu nhi và tuổi mới lớn như NXB Kim Đồng. Chắc chắn thị trường truyện tranh sẽ càng thêm sôi động, tính cạnh tranh cũng sẽ cao hơn, và độc giả vẫn luôn là người được lợi nhiều nhất. Sẽ có nhiều bộ truyện đa dạng về nội dung, hình thức, quà tặng kèm, sự kiện cho các bạn tham gia và lựa chọn. Đồng thời những ấn phẩm “ăn theo” ấn phẩm chính như: sách tranh Artbook, tiểu thuyết Light Novel, sách dữ liệu Databook cũng sẽ trở nên phổ biến hơn để đáp ứng nhu cầu sưu tập và tìm hiểu về truyện tranh đang ngày một mạnh mẽ của các fan Manga trên khắp cả nước.

Sách tranh Artbook One Piece (Ảnh: Thiên Trí )

Xin cảm ơn và chúc đội ngũ biên tập Manga luôn thành công!

Lê Mai/ kilala.vn