Khóa Chặt Cửa Nào Suzume: “Lời hồi đáp” của Shinkai Makoto đến quê nhà Nhật Bản

Shinkai Makoto đã cùng khán giả hồi tưởng về nỗi đau quá khứ của cả đất nước Nhật Bản và từng cá nhân trong tác phẩm điện ảnh mới nhất của mình, “Khóa Chặt Cửa Nào Suzume”.

*Bài viết có tiết lộ một phần nội dung phim.

Tại Nhật Bản, trước khi khởi công xây dựng một công trình nào đó thường phải tổ chức “jichinsai – 地鎮祭” (lễ động thổ), nhưng chẳng có nghi lễ nào được tổ chức khi ta ngừng sử dụng nơi đó. Chính suy nghĩ ấy đã thôi thúc Shinkai Makoto thực hiện một bộ phim tưởng niệm những nơi chốn bị bỏ hoang, tạo nên ý tưởng cốt lõi cho “Khóa Chặt Cửa Nào Suzume” (Suzume no Tojimari).

Để nhân vật của mình lần lượt khám phá những nơi hoang vắng trên khắp nước Nhật, “Khóa Chặt Cửa Nào Suzume” trở thành bộ phim đầu tiên của Shinkai Makoto được thực hiện theo phong cách road movie. Khán giả theo chân nữ sinh Suzume rong ruổi khắp đất nước để đóng những cánh cửa thông với thế giới “bên kia”, nếu không những con giun đất khổng lồ sẽ tràn qua thế giới này và gây ra động đất huỷ diệt. Đồng hành cùng cô là Souta - truyền nhân của một gia đình đã nhiều đời lãnh sứ mệnh kiếm tìm và đóng những cánh cửa tai hoạ.

Làn gió mới từ “phù thuỷ nỗi buồn”

“Khóa Chặt Cửa Nào Suzume” vẫn kế thừa những đặc điểm rất “Shinkai” từ 2 tác phẩm điện ảnh nổi tiếng trước là “Đứa Con của Thời Tiết” và “Tên Cậu Là Gì?”. Một nhân vật chính vướng vào hiện tượng kỳ quặc, phải lòng ai đó rồi đối mặt với nguy cơ tình yêu tuổi trẻ bị chia cắt bởi thế lực siêu nhiên, để rồi gánh vác trách nhiệm cứu lấy mọi người.

Sau thiên thạch và thời tiết cực đoan, các nhân vật của Shinkai nay phải đối mặt với động đất. Tranh đấu nội tâm cứu người mình yêu hay cứu nhân loại cũng được tái khai thác để tạo cao trào cho tác phẩm.

Tuy nhiên “Khóa Chặt Cửa Nào Suzume” đã có những bước tiến đặc sắc hơn so với 2 phim tiền nhiệm. Điển hình nhất là khán giả chỉ được nhìn thấy dáng vẻ đẹp đẽ của nam chính trong ít phút, vì phần lớn thời lượng phim anh ở trong hình dáng một chiếc ghế. Quá trình đồng hành của một nữ sinh 17 tuổi với một chiếc ghế 3 chân vô cùng đáng yêu, thú vị và không thiếu những khoảnh khắc hài hước, những phút giây khiến người xem phấn khích chính là thành công lớn của phim.

Thần thoại và văn hoá cổ Nhật Bản tiếp tục trở thành nguồn cảm hứng cho bộ phim với hình tượng giun đất khổng lồ được lấy cảm hứng từ Namazu - con cá trê khổng lồ sẽ gây động đất huỷ diệt nếu không được phong ấn bằng đá thần.

“Phản diện” chính, cũng là khởi sự của rắc rối, là một yêu thạch vốn có trách nhiệm phong ấn cánh cửa. Do Suzume vô tình mang nó đến thế giới này nên yêu thạch đã biến thành một con mèo biết nói gọi là Daijin và bắt đầu công cuộc quậy phá của mình. Sự xuất hiện của Daijin vừa tinh quái, đáng yêu mà cũng đáng ghét ở vai trò gây rối đã giúp phim thú vị hơn nhiều.

Theo thể loại road trip, phim đưa Suzume theo dấu Daijin đến nhiều tỉnh thành của Nhật, từ Miyazaki đến Ehime, Kobe, Tokyo rồi Miyagi. Trình tự “Daijin xuất hiện - Suzume theo dấu đến thành phố mới - bất ngờ giun đất xuất hiện từ cánh cửa tai ương buộc cô bé phải đóng cửa” được lặp lại nhiều lần tạo cảm giác phiêu lưu hành động mạnh mẽ hơn các tác phẩm trước của Shinkai. Tuy nhiên, trình tự này ít nhiều khiến người xem cảm thấy dễ đoán và có chút lan man ở phần giữa phim.

• Xem thêm: Shinkai Makoto và những đặc trưng trong phong cách làm phim

Sự chữa lành từ hành trình viếng thăm những nơi chốn bị lãng quên

“Nếu Đứa Con Của Thời Tiết” khai thác mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, thì “Khoá Chặt Cửa Nào Suzume” là cuộc trò chuyện giữa con người với quá khứ, với chính mình. Suzume mất mẹ vì thảm họa động đất sóng thần Tohoku năm 2011. Cô đã mơ hoài một giấc mơ, thấy mình lúc bé lạc trong thế giới kỳ ảo nơi mẹ đưa cho cô một chiếc ghế gãy. Dù lớn lên trong tình thương của dì, Suzume chưa bao giờ thật sự thoát khỏi nỗi đau quá khứ.

Rồi ở mỗi nơi cô đến, Suzume lại gặp những con người mới, phát triển những cảm xúc và suy nghĩ mới. Ở mỗi cánh cửa được đóng lại, cô được nhìn thấy những thoáng qua của một thời huy hoàng - ngày những chốn ấy còn con người, rộn tiếng cười và tràn đầy sức sống. Ở điểm đến cuối cùng cũng chính là quê nhà xưa của mình, Suzume cuối cùng cũng có thể đối mặt với nỗi đau, vỗ về quá khứ, và nhẹ lòng hướng đến tương lai.

Dù vẫn ưu ái tuyến tình cảm lãng mạn, tình cảm gia đình và tình người mới là tuyến được xây dựng sâu sắc nhất phim. Mối quan hệ giữa Suzume và dì của mình, cách cô bé tìm được sự giúp đỡ và an ủi nơi những người lạ tốt bụng khiến người xem cảm động. Dàn nhân vật phụ cá tính cũng là điểm nhấn, thậm chí có phần lấn át hai nhân vật chính mang nhiều nét tính cách điển hình từ các tác phẩm của cùng đạo diễn.

“Lời hồi đáp” của Shinkai Makoto đến quê hương Nhật Bản

Phần hình ảnh của “Khóa Chặt Cửa Nào Suzume” vẫn chất lượng và thể hiện tay nghề chuyên nghiệp của đội ngũ thực hiện, nhưng lại không quá ấn tượng nếu so với 2 phim tiền nhiệm. Điểm nhấn là cảnh sắc nhiều vùng Nhật Bản từ biển cả, đồi núi đến thành thị đều được tái hiện sinh động, có những trường đoạn đặc biệt phấn khích như thể được cùng nhân vật du ngoạn trên xứ sở mặt trời mọc.

Không có đột phá về mặt đồ hoạ nhưng bù lại âm nhạc của phim là một bộ sưu tập phong phú và đầy cảm xúc. Thương hiệu RADWIMPS quen thuộc tiếp tục chứng tỏ sức hút khó cưỡng với loạt ca khúc mới, trong đó đặc biệt ca khúc “Suzume” với phần thể hiện của Toaka đã nhanh chóng trở thành một trong những giai điệu gây nghiện nhất năm. Không chỉ thế, phim còn khiến khán giả bồi hồi nhờ khéo léo lồng ghép những nhạc phẩm J-Pop của thập niên 70-80 trên nền thiên nhiên tươi đẹp.

Trong bài phỏng vấn với The Hollywood Reporter, đạo diễn Shinkai Makoto từng chia sẻ: “Tôi không thực sự coi động đất là ý tưởng cốt lõi; điều tôi thực sự muốn làm là giới thiệu Nhật Bản.” Đó là lý do chúng ta có một road movie, một kết cấu tương tự series phiêu lưu và những khái niệm, sự kiện, hồi ức, không khí rất Nhật Bản trong tác phẩm thứ ba khai thác đề tài thảm họa từ “phù thuỷ nỗi buồn”. 

Có thể nói “Khóa Chặt Cửa Nào Suzume” chưa phải một tác phẩm xuất sắc hay mang tính hiện tượng như “Tên Cậu Là Gì?”, nhưng là lời hồi đáp tương đối tròn trịa mà Shinkai Makoto gửi đến đất nước mình.

kilala.vn