Toru Shimazaki: Biên đạo múa đương đại xuất chúng của Nhật Bản

Bài viết của tác giả Nguyễn Đức Huy, một tài năng múa trẻ từng đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước về người thầy mà cậu đã có dịp học tập và làm việc cùng khi tham dự một cuộc thi quốc tế tại Đài Loan.

Sự nghiệp và thành tựu

Toru Shimazaki (島﨑 徹) sinh ngày 16 tháng 3 năm 1963 tại Tokyo, là một biên đạo múa người Nhật. Ông bắt đầu sự nghiệp biên đạo khi còn là Trưởng khoa múa Ballet của Trường Sitter School of Dance tại Canada từ năm 1989 đến 1991. Kể từ đó, Shimazaki tham gia biên đạo cho rất nhiều sân khấu nổi tiếng trải dài từ châu Âu đến châu Mỹ và cả ở quê nhà Nhật Bản: Nhà hát Quốc gia mới, Tokyo; Nhà hát Grand Theatre de Geneve, Thụy Sĩ; The Royal Ballet of Flanders, Bỉ; Hubbard Street Dance Chicago, Mỹ; Introdans, Hà Lan; Nhà hát Khiêu vũ Singapore; Colorado Ballet, Mỹ...

Năm 2004, ông được mời tham gia Chương trình chỉ huy biên đạo múa quốc tế của Liên hoan múa Hoa Kỳ (ADF). Cùng năm đó, tác phẩm “River” của ông được chọn để đại diện cho “múa đương đại Nhật Bản” tại Hội nghị thường niên của Hiệp hội các nghệ sĩ trình diễn nghệ thuật. Các tác phẩm tiêu biểu khác của Toru Shimazaki bao gồm "Seal of Roses" của nhà hát Takarazuka Revue, "Never say good bye" và vở nhạc kịch "Elisabeth" của Toho...

Những thành tựu kể trên đã giúp ông tạo dựng uy tín và danh tiếng tại Nhật Bản lẫn thế giới. Ông được mời làm giám khảo cho nhiều giải đấu quốc tế như: Cuộc thi Ballet Quốc tế Lausanne (1999, 2011), Giải Youth America Grand Prix Japan (2011 - 2013), Cuộc thi Ballet Quốc tế Thượng Hải...

Ngoài ra, ông cũng là vũ công đoạt giải “Gương mặt mới” của Hiệp hội Phê bình Múa Nhật Bản vào năm 1998. Từ năm 2005 đến nay, Toru Shimazaki là giáo sư môn múa tại Khoa Âm nhạc, trường Cao đẳng Kobe.

Chia sẻ về triết lý sáng tạo của mình, trong một cuộc phỏng vấn năm 2015, Shimazaki cho biết: “Trong trường hợp của tôi, tôi lấy cảm hứng từ âm nhạc, hay nói cách khác là phản ứng với âm nhạc. Khi biên đạo ở nước ngoài, tôi cũng lấy cảm hứng từ những vũ công mà tôi gặp. Có thể nói, mỗi vũ công là "một loại đất sét độc nhất", việc “tạo hình” nên tác phẩm là dựa trên phản ứng với từng “chất liệu” đó. Vì vậy, tôi nghĩ các tác phẩm của mình được tạo ra là nhờ âm nhạc và các vũ công.”

Nói về nghề biên đạo, với Shimazaki, “Những gì nhận được cuối cùng không gì khác ngoài chính bản thân ta. Không sai khi nói rằng, tôi thể hiện chính mình qua tác phẩm. (...) Tôi là người Nhật, nhưng đã sống ở nước ngoài hơn 10 năm, ăn mừng Giáng sinh bằng cả McDonald's lẫn sushi. Tôi nghĩ phong cách của mình là một sự pha trộn giữa các giá trị ngoại lai và thẩm mỹ, trong đó tôi phóng chiếu con người cá nhân của mình vào tác phẩm. Tuy nhiên, khi biên đạo ở phương Tây, tôi lại phản chiếu phần Á Đông bên trong mình theo một cách mới lạ với người Tây.”

Có thể nói Toru Shimazaki là một trong số biên đạo tài năng, chuyên nghiệp của Nhật Bản. Những đóng góp của ông cho nghệ thuật múa đương đại nước nhà và thế giới rất lớn, giúp tên tuổi của ông ngày càng được nhiều người biết đến.

Người truyền cảm hứng

Tháng 8 năm 2018, trong cuộc thi múa Ballet Quốc Tế tại Đài Loan, tôi được làm việc và tiếp xúc với biên đạo Toru, ông chỉ và dạy tôi các động tác đương đại mà tôi chưa từng biết đến. Ông có phong thái đặc trưng của một người Nhật - đến đúng giờ và ăn mặc rất lịch sự. Từ dạy học đến biên đạo, ông đều chỉ ra cho tôi những lỗi rất nhỏ bằng giọng nhẹ nhàng nhưng vẫn mang theo sự nghiêm khắc của một người thầy. Qua cách dạy của Thầy, tôi có thể cảm nhận được ông là một người rất có tâm với nghề. Dù chỉ có một tiếng làm việc với nhau, nhưng tôi thấy được sự tận tâm và nhiệt huyết trong cách giảng dạy của ông.

Khi đứng trên sân khấu cùng những ánh đèn hoa mỹ của nghệ thuật, cảm xúc trong tôi như vỡ oà, đan xen là những giọt nước mắt hạnh phúc khi được xướng tên nhận giải 3. Khó mà diễn đạt cảm xúc thành lời, nhưng trong lòng tôi luôn thầm cảm ơn đến người thầy - biên đạo múa Toru Shimazaki.