Takagari – Bộ môn nuôi chim ưng của tầng lớp quý tộc

Từ xa xưa, Takagari đã được xem là môn thể thao của tầng lớp quý tộc, biểu tượng cho địa vị cao quý và tinh thần chiến binh của Samurai.

Takagari là gì?

Bộ môn này từng được nhắc đến trong một số tác phẩm kinh điển như: Kojiki (Cổ sự ký), Nihon Shoki (Nhật Bản thư kỷ), Manyoshu (Vạn Diệp Tập), Genji monogatari (Truyện kể Genji)...

Những con chim được huấn luyện tốt và khỏe mạnh thường được tặng cho Hoàng gia, giới quý tộc và Daimyo (lãnh chúa). Vào thời Edo, nuôi chim ưng Takagari là thú tiêu khiển của các võ sĩ Samurai. Điều này đã hình thành vai trò của "Takasho - 鷹匠", tức "bậc thầy chim ưng" trong bộ máy chính quyền.

Điều thú vị là đã có một thời trong lịch sử Nhật Bản, việc tặng chim Takagari là một phương pháp phổ biến để giải quyết tranh chấp đất đai và quyền sở hữu.

Môn thể thao thịnh hành trong nhiều thời kỳ

Vào thời Nara (710 - 794), triều đình chịu trách nhiệm quản lý, kiểm soát chim ưng. Khi chuyển sang thời kỳ Heian (794 - 1185), việc sát hại động vật được coi là một hành động thấp hèn, chính vì thế, việc nuôi chim ưng dần trở nên phổ biến. 

Với thời kỳ Kamakura (1185 - 1333) với sự nổi lên của các tầng lớp chiến binh, chim ưng đã trở thành một trò tiêu khiển phổ biến của Samurai bên cạnh các môn thể thao: bắn cung, kiếm thuật và trò đá bóng Kemari. Các trường phái như Suwa-ryu và Yoshida-ryu được thành lập. 

Ngày nay, mùa đi săn của chim ưng được giới hạn nghiêm ngặt trong khoảng thời gian từ ngày 15/11 – 15/02. Việc huấn luyện chim ưng sẽ diễn ra trong suốt mùa hè và các buổi biểu diễn bắt đầu được tổ chức vào mùa thu.

Gia tộc Shimazu

Vào khoảng năm 1577, gia tộc Shimazu cai quản vùng Hyuga, tỉnh Miyazaki, nơi được xem là thuận lợi để huấn luyện chim ưng. Các “khách hàng” quen thuộc của họ là những lãnh chúa, Samurai, quý tộc như: Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi, Tokugawa Ieyasu, Ashikaga Yoshiaki và Konoe Sakihisa, họ sử dụng Shimazu như một cách “ngoại giao bằng diều hâu”. 

Cố vấn trưởng của Nhật hoàng - Konoe Sakihisa, là một người đặc biệt yêu thích việc nuôi chim ưng. Ông từng yêu cầu Shimazu Yoshihiro gửi các tài liệu về diều hâu cũng như cách nuôi và chăm sóc chúng. Người ta cũng nói rằng Shimazu có một bộ sưu tập diều hâu ngoạn mục đến mức ngay cả Sakihisa cũng phải ghen tị.

Cách chăm sóc chim ưng Takagari

Ngoại hình

Điều quan trọng là phải tỉa móng và cắt đầu cánh. Tuy nhiên, việc làm này chủ yếu là để bảo vệ người nuôi chim. Vì chim săn mồi là những loài chim lớn nên móng vuốt dài của chúng có thể gây đau đớn cho người chăm sóc, huấn luyện. Việc cắt cánh thường được thực hiện để ngăn những con chim này bay đường dài - một cách để ngăn chặn việc trốn thoát.

Những loài chim này sở hữu trí óc thông minh nên chúng tự biết làm sạch bộ lông. Một cách để chúng thích tắm hàng ngày là đặt một chiếc đĩa hoặc bát nước trong lồng. Người ta cũng thường thấy các loài chim rỉa lông của chúng để tìm ve và các loại ký sinh trùng khác. Đây là cách để chúng chăm sóc lông và giữ cho bộ lông ở điều kiện tốt nhất.

Nơi ở

Lồng của chim săn mồi thường làm bằng gỗ, thiết kế tránh việc khiến chúng bị thương trong quá trình nuôi nhốt.

Bên cạnh đó, dụng cụ săn bắt có thể được làm từ gỗ hoặc kim loại nhưng không được làm từ bất kỳ vật liệu nào có thể làm hỏng lông, mỏ hoặc móng vuốt của chim.

Dinh dưỡng tốt ở chim là điều cần thiết để giữ cho chúng khỏe mạnh. Khi chúng được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng, khoáng chất và vitamin cần thiết, chim chắc chắn sẽ có đủ sức khỏe để săn mồi, chống lại bệnh tật và các biến chứng khác. Chúng cũng được cho là sẽ sống lâu khi được cho ăn uống đầy đủ. 

Takagari ngày nay 

Chiến tranh thế giới thứ hai ở Nhật Bản là một bước ngoặt trong lịch sử của Takagari. Các quy định được thiết lập và Hoàng gia tuyên bố đình chỉ hoạt động cá nhân nuôi chim ưng. Kể từ đó, cũng do sự nguy cấp của một số loài chim và chi phí nuôi chúng, không còn nhiều người Nhật Bản đủ sức bám trụ với nghề. Kéo theo đó là nhiều phương pháp và kỹ thuật truyền thống đã bị thất truyền từ lâu trong lịch sử.