Khám phá những nhà vệ sinh công cộng nghệ thuật tại Shibuya

Với kiến trúc sáng tạo đến từ những nhà thiết kế hàng đầu, các nhà vệ sinh công cộng tại quận Shibuya, Tokyo thuộc dự án Tokyo Toilet đã góp phần làm thay đổi định kiến về loại công trình này.

Dự án Tokyo Toilet đã tạo được tiếng vang lớn vào tháng 08/2020 với sự ra mắt của nhà vệ sinh công cộng trong suốt tự động mờ đục khi có người sử dụng tại một công viên ở Shibuya. Kể từ đó, các nhà vệ sinh sáng tạo tương tự đã mọc lên khắp quận và dần trở thành điểm tham quan kỳ thú với nhiều du khách đam mê kiến trúc và nghệ thuật.

Sứ mệnh của dự án Tokyo Toilet 

Vào ngày 08/10, một nhóm dọn vệ sinh bao gồm học sinh và các trẻ mẫu giáo được trang bị chổi quét sàn, khăn lau đã tập trung tại công viên Ebisu ở Shibuya, Tokyo. 

Nhiệm vụ của nhóm là dọn dẹp một toilet công cộng xây bằng bê tông trông như mê cung, được sáng tạo bởi nhà thiết kế nội thất Katayama Masamichi - người nổi tiếng với các cửa hàng Flagship của Uniqlo ở New York, Paris và Ginza. 

Nhà vệ sinh kỳ thú trên cũng là một phần của dự án Tokyo Toilet, được sáng lập bởi quỹ Nippon hợp tác cùng chính quyền quận Shibuya. Dự án có sự hội tụ của 16 nhà thiết kế hàng đầu xứ sở hoa anh đào, từ kiến trúc sư Tadao Ando, Kengo Kuma đến giám đốc sáng tạo Katayama Masamichi, Kashiwa Sato, hay nhà thiết kế thời trang Nigo – “cha đẻ” của thương hiệu thời trang A Bathing Ape. 

Mục đích của Tokyo Toilet là xóa bỏ nhận thức đã ăn sâu vào tâm trí nhiều người rằng nhà vệ sinh công cộng luôn hôi hám, tối tăm và nguy hiểm, bằng cách đưa những thiết kế đổi mới, sáng tạo vào công trình. Đồng thời, dự án cũng muốn truyền tải thông điệp nhà vệ sinh là dành cho mọi người, bất kể độ tuổi, giới tính hay khả năng thể chất. 

Công trình đầu tiên của dự án chính là nhà vệ sinh trong suốt tại công viên Yoyogi Fukamachi, được thiết kế bởi kiến trúc sư Ban Shigeru. Khi được khánh thành vào tháng 08/2020, nơi này đã tạo nên cơn sốt trên mạng xã hội toàn thế giới. Hiện tại, đã có 13 công trình nhà vệ sinh sáng tạo trong danh sách 17 nhà vệ sinh của dự án được hoàn thành và đưa vào sử dụng. 

Không thể thiếu hoạt động dọn dẹp

Dù nhà vệ sinh có được thiết kế đẹp mắt đến đâu, nhưng nếu không sạch sẽ thì vẫn mất đi sự hấp dẫn. Chính vì vậy, dự án Tokyo Toilet luôn hướng tới việc giữ cho các công trình này ở diện mạo hoàn hảo nhất.

Từng nhà vệ sinh thuộc dự án đều được dọn dẹp 3 lần/ngày và kiểm tra 1 lần/tháng bởi nhân viên tư vấn vệ sinh. Chúng cũng thường xuyên được “tắm rửa” sạch sẽ bằng các dung dịch vệ sinh chuyên dụng. Còn phần ngoại thất, hệ thống chiếu sáng, hệ thống thông gió cũng được bảo dưỡng 1 lần/năm. 

Hơn nữa, các nhân viên dọn dẹp vệ sinh còn được khoác lên mình trang phục bảo hộ sành điệu được thiết kế bởi Nigo, mang lại hình ảnh tích cực hơn cho công việc đặc thù này. Cho trẻ em trải nghiệm dọn dẹp cũng là một phần của dự án với mục đích truyền bá thông điệp giữ gìn các công trình công cộng, giúp trẻ lớn lên trở thành một người có trách nhiệm với xã hội. 

Yamato Nobutaka, nhân viên tư vấn của công ty Amenity chuyên cung cấp dịch vụ dọn vệ sinh và bảo dưỡng, đã tổ chức một buổi hướng dẫn dọn dẹp ở toilet tại công viên Ebisu. Anh cho biết các em nhỏ đã được học về tầm quan trọng của việc giữ gìn nhà vệ sinh sạch sẽ tại nhà và trường học. Anh hy vọng các em sẽ kể với bạn bè về trải nghiệm này. 

Một số công trình nhà vệ sinh nổi bật của dự án 

Với fan hâm mộ kiến trúc, người yêu nghệ thuật, các công trình nhà vệ sinh này thật sự là những tác phẩm nghệ thuật và họ sẵn lòng thực hiện chuyến tham quan để khám phá chúng. 

Các nhà hàng trở nên nổi tiếng nhờ vào nhà vệ sinh sạch sẽ đã là một điều quen thuộc ở nhiều nơi, nhưng bản thân nhà vệ sinh lại trở thành một địa điểm du lịch là điều chưa từng thấy trước đây. 

Ông Yamato chỉ ra rằng nhà vệ sinh công cộng sạch đẹp đã giúp cải thiện hình ảnh phố phường: “Shibuya thu hút du khách cả ngày lẫn đêm và có khá nhiều nhà vệ sinh nhưng không được quản lý tốt. Chúng tôi dự định sẽ thực hiện công việc bảo trì nhà vệ sinh thật kỹ lưỡng”. 

Dưới đây là một số công trình nhà vệ sinh cuốn hút của Tokyo Toilet: 

Nhà vệ sinh công cộng ở lối ra phía Tây của ga Ebisu 

Là người sáng tạo chiến lược thương hiệu cho các công ty tầm cỡ như Uniqlo và Rakuten Group, Kashiwa Sato là một trong những giám đốc sáng tạo hàng đầu nước Nhật. Và ông cũng chính là người thiết kế nên nhà vệ sinh công cộng ở ga Ebisu, gây chú ý với hình dạng khối lập phương màu trắng tinh, sử dụng sự giản đơn để khơi gợi cảm xúc con người. Công trình này chính là đại diện hoàn hảo cho cốt lõi trong triết lý thiết kế của Sato. 

Hoàn thành vào tháng 07/2021, được "ngụy trang" bằng mành che nhôm, công trình khiến nhiều người khó mà đoán được đây chính là một nhà vệ sinh. Cửa vào được bố trí ở phía sau, mang đến sự riêng tư tuyệt đối khi nó tọa lạc ở phía trước một nhà ga đông đúc. Còn các mành che cũng cho phép ánh sáng đi vào hành lang và xuyên đến nhà vệ sinh “ẩn nấp” bên trong. 

Các ký hiệu phía trước nhà vệ sinh do Sato thiết kế được sắp xếp ngay ngắn, dễ nhìn. Chúng cũng được sử dụng cho tất cả các công trình thuộc dự án Tokyo Toilet. 

• Địa chỉ: 1-5-8 Ebisu Minami, ga Ebisu, quận Shibuya, Tokyo 

Hi Toilet ở công viên Nanago Dori

Được thiết kế bởi Sato Kazoo và hoàn thành vào tháng 08/2021, nhà vệ sinh công cộng Hi Toilet được kích hoạt bằng giọng nói, mang đến trải nghiệm “không cần tiếp xúc” cho người dùng. Theo đó, để kích hoạt chức năng này, bạn sẽ dùng điện thoại thông minh để quét mã QR ở lối vào. Người dùng có thể đóng mở cửa, điều khiển nhà vệ sinh mà không cần tiếp xúc trực tiếp. 

Là nhà thiết kế từng đoạt các giải thưởng danh giá, giám đốc sáng tạo của TBWA Hakuhodo, Sato mang đến thiết kế đáp ứng nhu cầu của nhiều người sử dụng nhà vệ sinh công cộng, đó là không thích chạm vào tay nắm cửa hoặc cần xả nước. 

Thiết kế kiểu mái vòm màu trắng của Hi Toilet khi nhìn từ phía bên kia đường vô cùng thu hút. Nhìn từ lối vào nhà vệ sinh, trông nó chẳng khác gì một cây nấm bị cắt làm đôi. 

• Địa chỉ: 2-53-5 Hatagaya, công viên Nanago Dori, quận Shibuya, Tokyo 

Nhà vệ sinh công cộng Jingumae

Nhà thiết kế thời trang Nigo bắt đầu khởi nghiệp ở quận Harajuku và hiện đang đảm nhiệm vị trí giám đốc nghệ thuật cho Kenzo. Với thiết kế công trình nhà vệ sinh này, chủ đề mà Nigo đưa ra là “học từ quá khứ”. 

Nhà vệ sinh được thiết kế pha trộn giữa cái mới với cảm giác xưa cũ từ kiểu nhà quân đội của Mỹ, giúp hòa hợp với quang cảnh nơi đây. Bởi Jinguumae từng là một trong những nơi đầu tiên tại Tokyo mà văn hóa Hoa Kỳ tạo dựng được chỗ đứng sau Thế chiến thứ hai. 

Được hoàn thành vào tháng 05/2021, nhà vệ sinh mang dáng dấp giản dị, nép mình giữa sự xô bồ của thành phố lớn. Kiến trúc cổ xưa của nó cũng gợi nhớ đến Washington Heights, một khu nhà ở phức hợp dành cho lực lượng quân đội Hoa Kỳ, nằm gần công viên Yoyogi trong thời kỳ Mỹ chiếm đóng Nhật. 

• Địa chỉ: 1-3 Jingumae, quận Shibuya, Tokyo 

Nhà vệ sinh công viên Nabeshima Shoto

KTS nổi tiếng với công trình Sân vận động quốc gia Tokyo - Kengo Kuma với phong cách đặc trưng sử dụng nhiều gỗ cũng đã mang gỗ vào nhà vệ sinh tại công viên Nabeshima Shoto. 

Được xây dựng tại vị trí từng nằm trong dinh thự của nhánh Kishuu thuộc gia tộc Tokugawa, nhà vệ sinh với kết cấu gỗ được thiết kế để hòa hợp với thiên nhiên xanh mát nơi đây.

Công trình gồm năm cụm nhà vệ sinh xây bằng gỗ tuyết tùng. Chúng nối liền với nhau bằng lối đi lót ván, được mệnh danh là “lối đi vào rừng”. Con đường quanh co này vừa giúp không khí lưu thông, vừa là sân chơi hấp dẫn với nhiều đứa trẻ. 

Thoáng nhìn, những tấm ván dọc có chiều dài và rộng khác nhau dường như được sắp xếp không theo trật tự nào, nhưng thực chất, chúng được tính toán rất kỹ lưỡng bởi bộ óc tài năng của kiến trúc sư Kengo. Bên trong nhà vệ sinh cũng được trang trí bởi những bức tường gỗ tạo cảm giác như lạc vào khu rừng. 

• Địa chỉ: 2-10-7 Shoto, quận Shibuya, Tokyo 

Nhà vệ sinh công cộng Yoyogi Hachiman

Ito Toyo, người từng nhận giải Pritzker dành cho kiến trúc, đã sáng tạo nên nhà vệ sinh công cộng mang dáng hình như ba cây nấm mọc lên giữa khu rừng cạnh đền Yoyogi Hachiman. 

Được hoàn thành vào tháng 07/2021, nhà vệ sinh này được thiết kế với cấu trúc hình trụ, lát gạch theo tông màu ombré đẹp mắt, tạo nên sự hòa hợp tuyệt vời với cảnh quan xanh mát xung quanh. 

Công trình này có tổng cộng ba nhà vệ sinh và được trang bị ghế ngồi gắn tường dành cho trẻ em cùng nhiều thiết bị hiện đại khác. Những lúc lên đèn, phần mái trông như đang trôi bồng bềnh giữa không trung bởi nó được thiết kế có khoảng cách với phần thân dưới. Không gian rộng rãi của từng nhà vệ sinh cũng rất thân thiện với người dùng xe lăn. 

• Địa chỉ: 5-1-2 Yoyogi, quận Shibuya, Tokyo 

Nhà vệ sinh công viên Hiroo Higashi

Ushiro Tomohito, người thiết kế nên nhà vệ sinh này hiện đang là giám đốc sáng tạo ở bộ phận phát triển bền vững của thương hiệu Uniqlo. Thiết kế của nhà vệ sinh gợi nhớ đến tượng đá và như thể đã là một phần bấy lâu nay của công viên. 

Được khánh thành vào tháng 07/2022, nhà vệ sinh được xây dựng dựa trên ý tưởng là đơn giản và dễ sử dụng. Đặc biệt, tấm pano phía sau công trình có thể thắp sáng theo 7,9 triệu cách khác nhau, mang đến khung cảnh vô cùng diệu kỳ, không hề trùng lặp. 

• Địa chỉ: 4-2-27 Hiroo, quận Shibuya, Tokyo 

kilala.vn