Seed ball có phải là phương pháp gieo trồng đến từ Nhật Bản?
Bài: Quỳnh Thư
Feb 24, 2021
Ảnh: thesca.org
Seed ball là gì?
Seed ball (viên hạt giống) hay seed bomb (bom hạt giống) là một phương pháp gieo trồng bằng hạt giống được bọc trong vật liệu đất. Đất bọc hạt thường là hỗn hợp đất sét và các thành phần khác như phân trộn hoặc mùn, viên hạt giống sau đó sẽ được phơi khô trước khi gieo. Về cơ bản, có thể hiểu rằng những viên Seed ball này được gieo sẵn và có thể nảy mầm khi đặt vào bất cứ nơi nào phù hợp với hạt giống. Chúng bảo vệ hạt giống an toàn cho đến khi gặp được điều kiện thích hợp để nảy mầm và phát triển.
Seed ball là một phương pháp gieo trồng dễ dàng và bền vững. Nó cũng là một cơ chế gieo hạt thuận tiện dành cho những người làm vườn du kích* hoặc gieo hạt số lượng lớn. Một số khu vực thường gieo Seed ball từ máy bay để có thể trồng cây gây rừng, cải tạo môi trường rừng.
* Làm vườn du kích là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả việc canh tác trên đất mà bạn không có quyền sử dụng hợp pháp.
Seed ball có nguồn gốc từ đâu?
Mặc dù được nhiều người cho là bắt nguồn từ Nhật Bản, những viên Seed ball thực chất đã xuất hiện từ thời Ai Cập cổ đại khi người Ai Cập sử dụng chúng để gieo hạt dọc theo bờ sông Nile sau những trận lụt mùa xuân hàng năm. Seed ball đã được sử dụng ở châu Á và các nơi khác, đặc biệt là ở những vùng khô hạn vì khả năng giữ hạt an toàn cho đến khi có thể đáp ứng các điều kiện thuận lợi cho việc nảy mầm và phát triển.
Tại vùng Carolinas (Mỹ), vào những năm 1700, những người nô lệ Tây Phi, chủ yếu là phụ nữ được đưa đến đây để trồng lúa bằng kỹ thuật Seed ball. Họ dùng gót bàn chân để có thể ấn những hạt lúa được bọc trong hỗn hợp đất sét vào những bãi bùn. Việc sử dụng Seed ball giúp bảo vệ hạt giống khỏi bị các loài chim chóc ăn mất và cũng ngăn hạt giống bị trôi khi các cánh đồng ngập lụt.
Vào năm 1938, một nhà cải cách nông nghiệp người Nhật Bản, ông Masanobu Fukuoka đã bắt đầu tái khám phá và sử dụng phương pháp Seed ball (tiếng Nhật: 粘土団子 - Nendo dango) để giúp cải thiện sản xuất lương thực ở Nhật Bản sau Thế chiến thứ hai. Những nỗ lực nghiên cứu và tiếp cận của ông đã đưa Seed ball trở lại với tiềm thức của công chúng. Trước đây, Seed ball cũng được biết đến với một tên gọi khác là Tsuchi dango.
Bên cạnh đó, ông Fukuoka cũng gọi phương pháp Seed ball là "bán hoang dã" khi hạt giống gieo xuống các bờ sông, ven đường và đất hoang đều có thể phát triển và lớn lên cùng cỏ dại. Ông tin rằng, các loại hạt được trồng theo cách này, bao gồm củ cải Nhật Bản, cà rốt, ngưu bàng, hành tây đều phát triển tốt hơn so với những phương pháp gieo trồng mà mọi người thường áp dụng. Ngoài ra, ông cũng thêm một ít hạt cỏ ba lá vào hỗn hợp hạt của mình để chúng hoạt động như một lớp phủ sống và điều hòa đất. Ngày nay, phương pháp này thường được dùng trong làm vườn du kích nhằm tôn tạo hoặc cải thiện các khu vực đất bị bỏ hoang.
Masanobu Fukuoka cũng chính là tác giả của cuốn sách "Cuộc cách mạng một cọng rơm" cực kì nổi tiếng. Ông đã dẫn đầu trong việc phát triển nông nghiệp bền vững bằng cách khởi xướng phong trào canh tác tự nhiên. Phương pháp của ông đơn giản và không gây ô nhiễm, kỹ thuật của ông không sử dụng máy móc, hóa chất và hầu như không cần phải làm cỏ.
Vai trò của Seed ball trong nông nghiệp hiện đại
Với tốc độ tàn phá rừng như hiện nay, Seed ball chính là giải pháp hoàn hảo để ngăn chặn mối đe dọa đang ảnh hưởng tới sự sống của con người, khí hậu và môi trường tự nhiên. Với kích thước nhỏ gọn, những viên Seed ball sẽ được thả xuống các cánh rừng từ máy bay, giúp việc trồng hàng nghìn cây xanh chỉ trong một lần trở thành điều đơn giản. Hơn thế nữa, chi phí tạo ra Seed ball rất rẻ và bất kì nơi đâu cũng có thể tận dụng những nguyên liệu có sẵn tại địa phương. Phương pháp này đã được áp dụng tại rất nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, và đem về những kết quả ấn tượng, góp phần làm đa dạng, phong phú thêm nguồn cây giống và phủ xanh đồi trọc nhanh chóng, hiệu quả hơn trong những năm gần đây.
kilala.vn