Những nghi lễ quan trọng trong năm đầu đời của một đứa trẻ tại Nhật

Trong văn hóa Á Đông, năm đầu tiên của một đứa trẻ là khoảng thời gian quan trọng nhằm cầu chúc những điều may lành, tốt đẹp trong suốt quãng đời còn lại. Như tại Việt Nam, em bé sau khi chào đời sẽ được làm lễ cúng Mụ vào những thời điểm như mới sinh được 3 ngày, 1 tháng, 100 ngày và 1 năm. Tương tự, ở Nhật Bản cũng có những nghi thức đặc biệt dành riêng cho đứa trẻ trong năm đầu tiên của cuộc đời.

Nhật Bản có một nền văn hóa đa dạng, phong phú với truyền thống và các sự kiện đặc trưng cho mỗi mùa. Việc một đứa trẻ bước vào thế giới rộng lớn cũng gắn với nhiều phong tục đặc biệt độc đáo. Mặc dù không phải tất cả mọi gia đình đều thực hiện đầy đủ các nghi thức, nhưng dưới đây là năm nghi lễ quan trọng nhất.

Oshichiya Meimei Shiki - Lễ đặt tên cho bé

“Oshichiya Meimeishiki - お七夜命名式” bao gồm “Shichi - 七” nghĩa là “7” và “Ya - 夜” nghĩa là “đêm”. Chính vì thế, có thể hiểu đây là nghi lễ thực hiện vào đêm sau khi em bé sinh ra được 7 ngày. Trong buổi lễ này, cha mẹ của bé sẽ mời một số ít người thân đến và công bố tên (trên giấy khai sinh) được viết bằng thư pháp trên một cuộn giấy. 

Em bé sẽ được mặc đồ trắng (theo truyền thống, trẻ sơ sinh sẽ mặc đồ trắng trong vòng 17 ngày sau sinh) và khách đến tham dự sẽ gửi tặng em tiền mừng. Sau đó họ cùng nhau thưởng thức bữa ăn.

Okuizome – Bữa ăn đầu tiên

“Okuizome - お食い初め” thường diễn ra vào khoảng ngày thứ 100 của em bé. Bữa ăn kỷ niệm được chuẩn bị và trình bày cho em bé như là “bữa ăn đầu tiên”. Dù lúc này bé chưa thể ăn và đa phần người lớn sẽ thưởng thức nhưng một số món ăn sẽ được chuẩn bị với hàm ý đặc biệt.

Ví dụ, Umeboshi (mận khô) được dùng trong bữa ăn với mong muốn bé sẽ sống lâu (già và nhăn nheo như da của trái mận). Cá Tai (cá tráp biển) cũng thường xuyên xuất hiện trong Okuizome.

Cá tráp biển được chọn là vì bề mặt có màu đỏ và thân màu trắng, màu đỏ trắng là điềm lành và chữ “Tai” đồng âm với từ "medetai - めでたい" mang ý nghĩa chúc mừng nên nó được coi là loài cá may mắn. Cá Tai cũng được biết đến là loài cá có tuổi thọ cao. 

Bản thân sự xa hoa của bữa tiệc thể hiện niềm hy vọng rằng đứa trẻ sẽ được thưởng thức những món ăn bổ dưỡng và khỏe mạnh trong suốt cuộc đời của mình.

Hatsu-Zekku - Lễ hội đầu tiên

Hinamatsuri – Lễ hội búp bê

Đây là một ngày đặc biệt dành cho các bé gái được tổ chức vào ngày 03/03 hàng năm. Hinamatsuri (雛祭り) đầu tiên của một đứa trẻ đặc biệt được trân trọng. Một con búp bê Hina được trang trí và trưng bày để thể hiện mong muốn của cha mẹ rằng bé sẽ lớn lên hạnh phúc và khỏe mạnh. Trong buổi lễ, cả gia đình sẽ thưởng thức đồ ngọt, sushi và các món ăn khác.

Chữ “Shou - 一 升” trong “Isshou mochi - 一升餅” chỉ đơn vị đo lường cổ xưa. Một “Shou” tương đương với 1,8 kg, nó cũng đồng âm với "一生", nghĩa là “toàn bộ cuộc đời”. Chiếc bánh Mochi hình tròn thường có ký tự "Kotobuki - 寿" (chúc mừng, trường thọ) được viết trên đó, vì vậy buổi lễ được tổ chức để cầu chúc cho em bé cả đời no đủ, bình yên và trường thọ.

Erabitori – Chọn nghề nghiệp tương lai

"Erabitori - 選び取り" cũng diễn ra vào sinh nhật đầu tiên của một em bé. Vào ngày này, một số vật dụng như bút, tiền, thước kẻ và đũa được đặt trước mặt em bé. Món đồ mà đứa trẻ chọn được cho là để dự đoán con đường của bé trong cuộc sống tương lai.