Một ngày phát tờ rơi ở Nhật

Số này xin tạm gác lại những câu chuyện xã hội để kể về một kỷ niệm lý thú trong công việc của tôi.

Đầu năm nay, công ty có tổ chức một sự kiện cần vài trăm bạn sinh viên tham dự. Dù có trả thù lao đàng hoàng nhưng để thu hút được đông đảo sinh viên cũng không dễ, vì vậy cả phòng đành phải gác lại mọi công việc chuyên môn để cùng nhau đi... phát tờ rơi!

Nếu sếp không từng dặn dò tôi rằng: "Trong công ty Nhật không có việc nào là xứng tầm hay không xứng tầm, mà chỉ có việc chung của công ty" thì có lẽ tôi đã bị sốc khi phải thực hiện nhiệm vụ mới này. Thời sinh viên, tôi cũng từng đi làm thêm, nhưng thú thực chưa đi phát tờ rơi lần nào. Không ngờ tôi lại có được kinh nghiệm đó ở nước Nhật xa xôi.

Ban đầu, tôi nghĩ phát tờ rơi chỉ là việc đơn giản, như người ta vẫn làm tại các ngã tư ở Việt Nam. Tuy nhiên, ở Nhật, việc phát tờ rơi tại những nơi công cộng như nhà ga, cổng trường thường không được bảo vệ cho phép, nên cả đội phải canh chừng từ rất xa, "tóm" được bạn sinh viên nào đến gần là "mời chào" ngay. 

Điều đáng nói là sinh viên Nhật rất ngại tiếp xúc. Khi đi một mình, 90% trong số họ đều cắm chặt tai nghe hoặc dán mắt vào điện thoại, như một cá thể tách biệt với thế giới bên ngoài. Thậm chí khi tôi cười thật tươi, cúi người thật sát, vừa giới thiệu vừa đưa tờ giấy quảng cáo đến vừa tầm tay họ thì vẫn không ít người xem tôi như người vô hình mà bình thản bước ngang qua. Lại có người cố tình bước vòng ra xa để né tránh. Tất nhiên cũng có những bạn nhã nhặn lắc đầu từ chối hoặc vui vẻ nhận tờ rơi. Điều đặc biệt là, khi đã nhận tờ rơi, bất kể có hứng thú hay không, người Nhật đều cầm tờ rơi trên tay hoặc cất gọn gàng vào túi xách. Hình ảnh đó khiến tôi bất chợt nhớ đến những góc ngã tư vương vãi đầy tờ rơi ở Việt Nam. Phải chăng ta nên học cách từ chối, thay vì tay này vừa nhận, tay kia lại vứt ngay xuống đất?

Đứng ngoài đường suốt 8 tiếng đồng hồ giữa mùa đông rét mướt, phát được 300 tờ quảng cáo tuyển dụng mà tôi cảm giác như mình vừa đạt được một thành công lớn. Tuyên truyền ở Nhật cũng lắm cái khó khăn. Có lẽ chính vì vậy mà ở Nhật, thay vì phát tờ rơi, người ta thường phát những túi khăn giấy nhỏ có kém tờ quảng cáo bên trong hay những bìa hồ sơ kẹp sẵn tờ quảng cáo.

Dù sao, qua công việc này, tôi đã hiểu thêm về khái niệm "công việc chung" của công ty và ý thức tập thể của người Nhật. Song song đó, một xã hội Nhật với tầng lớp thanh niên trẻ lãnh đạm nhưng lại rất nghiêm ngặt trong văn hóa giữ gìn vệ sinh nơi công cộng cũng hiện ra trước mặt tôi thật chân thực.