Trái mơ: dấu chấm đỏ trong ẩm thực Nhật

Mơ – nguyên liệu truyền thống trong ẩm thực

Mơ có tên tiếng Anh là Prunus Mume, là một loài thuộc chi Mận Mơ thuộc họ Hoa hồng với tên thường gọi là mơ Nhật Bản. Cây mơ được du nhập vào Nhật Bản từ Trung Quốc vào thời Nara (710 – 794). Người ta trồng để lấy hoa và quả. Hoa thường nở vào cuối Đông đầu Xuân (ở Nhật Bản tầm giữa tháng 2 đến giữa tháng 3). Quả chín vào đầu mùa hè, thời điểm thu hoạch từ tháng 6 – tháng 7. 

Quả mơ chứa nhiều vitamin như vitamin A, B1, B2, vitamin C… và khoáng chất như canxi, kali, photpho, sắt, chất xơ… Ngoài ra nó còn giàu axit hữu cơ như axit citric, axit malic, axit succinic, axit tartaric… Vì vậy, quả mơ rất tốt cho sức khỏe, cải thiện tình trạng táo bón, hỗ trợ hấp thụ chất dinh dưỡng, giảm triệu chứng chán ăn, đánh bay cảm giác mệt mỏi.

Chính vì công dụng tuyệt vời ấy mà từ xưa đến nay mơ trở thành nguyên liệu không thể thiếu trong nền ẩm thực Nhật Bản, thường được chế biến thành các món ăn thức uống như mơ muối (Umeboshi), rượu mơ (Umeshu), mứt mơ (Umejamu), nước trái cây vị mơ (Umejusu), shiro mơ (Ume shiroppu). Đặc biệt là mơ muối. Trong thời Kamakura (1185 – 1333), mơ muối được dùng làm nguyên liệu cho các món ăn để chiêu đãi trong những bữa tiệc của giới Samurai. Nó cũng được xem là vật may mắn khi xuất trận hoặc khải hoàn. Đến thời kỳ Chiến Quốc (1467 – 1568), các chiến binh Samurai luôn mang theo mơ muối trong túi đựng thức ăn. Vì khi trộn mơ muối với bột gạo, bột đường phèn tán mịn sẽ thành một hỗn hợp có tác dụng sát khuẩn khi uống nước lã, giảm sự hụt hơi trong những cuộc hành quân dài hoặc trong các trận chiến khốc liệt. Ngoài ra, khi nghĩ đến vị chua của mơ muối, các chiến binh cũng giảm được cơn khát.

Các sản phẩm từ mơ phổ biến ở Nhật 

Mơ muối (Umeboshi)

Mơ muối – một dấu chấm chua mặn trong mâm cơm người Nhật. Người Nhật hái trái mơ đã chín tới rồi đặt trong chiếc thùng gỗ chứa muối. Sau khi xếp mận đầy thùng, họ tiếp tục cho lên mặt mận một lớp muối dày. Sau một thời gian, mận sẽ xẹp xuống, nước cốt mận tiết ra hòa tan với muối, tạo thành một thứ nước có vị chua gắt, mặn mòi đặc trưng.
Thông thường mơ muối sẽ có hai màu là màu vàng và đỏ. Vàng là màu nguyên bản của mơ còn đỏ là do người ta muối chung với lá tía tô. Loại mơ muối màu đỏ được ưa chuộng và phổ biến hơn cả. Cách ăn mơ muối rất đơn giản. Chỉ cần ăn cùng với cơm trắng là đủ một bữa. Vào thời kỳ khó khăn, bữa ăn của người Nhật chỉ có chén cơm cùng mơ muối mà không có rau, thịt hay thức ăn khác. Ngày nay, mơ muối vẫn xuất hiện trong đời sống ẩm thực của người Nhật, chẳng hạn như nằm lọt thỏm trong hộp bentou, e ấp cuộn mình trong miếng cơm nắm hoặc tan ra trong cơm trà xanh Ochazuke.

Rượu mơ (Umeshu)

Rượu mơ – thức uống với hương vị làm say lòng người. Người ta chọn quả mơ xanh căng mịn, lấy cuống ra để mơ ngấm nhanh hơn, sau đó xếp từng lớp mơ vào trong lọ thủy tinh, mỗi lớp mơ sẽ rải một lớp đường phèn, rồi rót đầy rượu shochu vào ngâm trong ít nhất là 5 - 6 tháng. Rượu ngâm xong có vị ngọt chua, độ cồn vừa phải, hương thơm đặc biệt, thanh tao và dễ uống nên ngay cả những người không uống được rượu cũng có thể thưởng thức được. 
Người ta uống rượu mơ không chỉ để nhâm nhi thỏa mãn cơm thèm ở đầu lưỡi mà còn vì lợi ích với sức khỏe. Do chứa nhiều axit hữu cơ và axit amin cao nên rượu mơ có tác dụng làm giảm mệt mỏi, tăng cường sức đề kháng. Ngoài ra, nó còn chứa chất chống ô xy hóa, đẩy lùi sự lão hóa, ngăn chặn ảnh hưởng của tia tử ngoại từ bên trong cơ thể. Do đó, rượu mơ rất được phụ nữ Nhật yêu thích.

Mứt mơ (Umejamu)

Mứt mơ – làn gió mới cho cho bữa sáng thêm hấp dẫn. Nhiều người Nhật có thói quen ăn sáng bằng bánh mì phết với mứt. Với công dụng tốt cho sức khỏe của mơ, người ta cũng chế  biến nó thành món mứt.
Nếu màu của mơ muối là đỏ hoặc vàng thì màu mứt mơ là sự hòa quyện hoàn hảo giữa màu cam và xanh lá cây. Về vị, khác với các loại mứt thông thường có vị ngọt, mứt mơ mang vị thanh thanh, chua ngọt đặc trưng, hương thơm dễ chịu, làm kích thích vị giác của người dùng. Mứt mơ không chỉ ăn kèm với bánh mì, sữa chua mà người Nhật còn sử dụng nó để nấu ăn. Nếu thêm mứt mơ vào nồi khi hầm thịt hoặc cho vào nước sốt món teriyaki thì, cái độ chua ngọt của mứt mơ sẽ làm hậu vị món ăn thêm thanh nhã.

kilala.vn